Türkiye'nin Kakhovka Barajı Araştırma Komitesi Önerisi Dahiyane Bir Yumuşak Güç Hamlesi

Türkiye Çarşamba günü Rusya ile yaptığı telefon görüşmesinde Kakhovka Barajı patlamasının soruşturulması için çok taraflı bir komite kurulmasını önerdi. Bu komitenin çatışan iki taraf, BM ve tahıl anlaşması görüşmeleri sırasında Moskova ve Kiev arasında arabuluculuk deneyimi olan ülkesi gibi uluslararası toplum üyelerinden oluşmasını önerdi. Bu, bu olayla ilgili küresel algıları güçlü bir şekilde şekillendirecek dahiyane bir yumuşak güç hamlesiydi.

Rusya ve Ukrayna bu terör saldırısı için birbirlerini suçluyor ve pek çok kişi ABD'nin vekilinin tarafını tutacağını tahmin ederken, Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü John Kirby Salı günü yaptığı açıklamada "Şu anda ne olduğunu kesin olarak söyleyemeyiz" dedi. Ukraynalı Tümgeneral Andrey Kovalchuk'un Aralık ayında Washington Post'a Kiev'in geçen yılın sonlarında ABD tarafından tedarik edilen HIMARS füzeleriyle barajı havaya uçurmayı nasıl denediğini övünerek anlatmış olması bu tutumun neredeyse kesin bir nedeni.

Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zakharova da ertesi gün bir basın brifinginde bu konuyu gündeme getirerek tüm dünyanın bundan haberdar olmasını sağladı. ABD'li yetkililere retorik bir dille şu soruyu yöneltti: "Ukrayna'ya tedarik edilen Amerikan silahlarının nasıl kullanıldığından haberdar mıydınız? Üçüncü ülkelerdeki sivil altyapıya yönelik terörist saldırı denemelerinin yapıldığından? Bunlar, Beyaz Saray'ın önünde kamusal alanda doğrudan yönelttiğimiz sorulardır; bunlara cevap vermelisiniz."

ABD'nin barajın yıkılmasını resmi olarak bir savaş suçu olarak gördüğü ve BM Özel Siyasi İşler Alternatif Temsilcisi Robert Wood'un Salı günkü Güvenlik Konseyi toplantısında bunu vurguladığı düşünüldüğünde, Türkiye'nin önerdiği soruşturmayı desteklemek için her türlü nedene sahip. Kiev ise suçlunun Rusya olduğunda ısrar ediyor, dolayısıyla gerçekten tarafsız ve çok taraflı bir soruşturmaya katılmayı reddetmesi, saklayacak bir şeyleri olduğunu düşündürerek son derece şüphe uyandırıcı olacaktır.

Bu nedenle NATO-Rusya vekalet savaşının başlıca hasımları olan ABD ve Ukrayna, karanlık bir gerçeğin ortaya çıkmasından korktukları yönündeki spekülasyonları körükleme riskine girmemek için ortak Türk ortaklarının bu girişimini kabul etme baskısı altındalar. Ankara'nın bu soruşturmayı önerirken herhangi bir art niyeti olduğu da inandırıcı bir şekilde ima edilemez çünkü BM Genel Kurulu'nda sürekli olarak Rusya aleyhine oy kullanan ve hatta Moskova'nın birliklerine karşı kullanılmak üzere Kiev'i insansız hava araçlarıyla silahlandıran bir NATO müttefikidir.

Türkiye’nin önerisinin bu kadar dâhiyane bir yumuşak güç hamlesi olmasının nedeni de burada yatıyor zira bu iki ülkeyi ikilemde bırakıyor. Soruşturmaya katılmak Kiev'in Kakhovka Barajı'nı havaya uçurduğuna dair tartışılmaz kanıtları ortaya çıkarma riskini taşırken, katılmayı reddetmek onları kamuoyu önünde suçlu gösterecektir. Ne yaparlarsa yapsınlar, Türkiye uluslararası toplumun sorumlu bir üyesi olarak ortaya çıkıyor ve bu da küresel prestijini ve özellikle de çok kutuplu bakışının prestijini arttırıyor.

Yazan  : Andrew Korybko

Gazeteci / Politik Analist