Türk somonunda hedef büyük

Türk su ürünleri sektöründe son yıllarda üretim ve ihracat hızla artan Türk somonunda 2035 yılına kadar ihracatın 1 milyar doların üzerine odaklanması hedefleniyor.

Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, Türk somonunda hasatların temmuz yerlerinde bittiğini, hasat edilen Türk somonlarının taze ve durdurulduğunu yıl sonuna kadar tamamlanmasının satılacağını öngördüklerini dile getirdi. Kızıltan, "Türk somonu ihracatı 2025 yılı sonunda 500 milyon doları aşacak. En geç 2035 yılına kadar 1 milyar doların üzerinde bir Türk somonu geliri Türkiye'nin" diye konuştu.

Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği'nin Ocak-Haziran 2025 verilerine göre Türkiye'nin su ürünlerinin ihracatı, 2025 yılının ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4 artışla 974 milyona ulaştı.

Aynı dönemdeki miktar bazında ihracat ise yüzde 13 düşüşle 132 bin 500 bin ton olarak gerçekleşti.

İhracatın lideri levrek, ihracat artış rekorunu Türk somonu

Su ürünlerinin ihracatının lideri, yılın ilk yarısında yüzde 10 artışla 303 milyon dolar, çipurada yüzde 8 artışla 273,7 milyon dolar ihracat yapılırken Türk somonu, aynı dönemde yüzde 17 artışla 217 milyon dolar döviz getirisi sağladı. Türk somonu bu performansıyla 2025 yılının ilk yarısında ihracat artış rekoru kırdı. Türk somonunu 65 milyon dolarla alabalık, 18,5 milyon dolarla orkinos ve 12,7 milyon dolarla kaya levreği ihracatını takip etti.

Yılın ilk yarısında 78 ortamda sofralara su ürünleri gönderen ticaret ihracatında Rusya Federasyonu ilk sırada bu ülkeden İtalya, Hollanda, Yunanistan ve İngiltere'yi izledi.

Sektörün ihracat faaliyetlerini değerlendiren Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Kurulu Sektör Başkanı Sinan Kızıltan, geçen yıla göre daha iyi bir noktada toplanmış, tonaj açısından gerilemeye rağmen fiyatların ortalama yüzde 20 ısınma nedeniyle döviz girişinin yükselmeye devam ettiği dile getirildi.

İhracat fiyatlarının farklılığında rakip çeşit üretimin gerilemesi ve Türk su ürünlerinin katma değeri yüksek, işlenmiş ürünlerin yoğunlaşmasının etkili olduğunu bildiren Kızıltan, sektörün 2025 yılı için hedeflediğini 2 milyar ihracat rakamını yakalayacağına inandıklarını belirtti.

Türkiye'de yaklaşık 2000 balık çiftinin mevcut olduğu, binlerce türün geçimini sağladığı bu sürdürülebilirlik için çaba gösterdiklerini ifade eden Kızıltan, Akdeniz balıklarının lezzetli olması nedeniyle dünyada giderek daha fazla talep görüldüğüne işaret etti.

Türk somonu rekorlara devam ediyor

Tarım ve Orman Bakanlığı'nın verdiği desteklerin de performansında etkili olduğunu kaydeden Kızıltan, "Özellikle büyümenin önünün yayılması, yeni potansiyel büyüme ve bu potansiyel gerçekten üretim yapacak olan, müşterilerin olanların iklimlendirilmesi çok. Bu nedenle yatırımcılarımız daha iyi bir şekilde bakabiliyor. Şu anda Ege'de yeni potansiyeller açılmıyor. Yani biz soğutmadan, havaların kendisinden bir takım halinde ihracat yapıyorlar. Karadeniz'de hala büyük bir potansiyel." dedi.

Karadeniz'in Türkiye'nin su ürünlerinin üretimine katkısını hızla artırdığını, bunda Türk somonunun önemli etkisinin kapsandığına işaret eden Kızıltan, bu balıkta 2019 yılında 29 milyon dolar olan ihracatın yaklaşık 17 kat artışla geçen yıl 498 milyon dolara yükseldiğine dikkat çekti.

Sinop, Samsun, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin'de sahil üretilebilir bantta çiftliklerde yıllar ilk yılda 32 bin ton Türk somonu edildiğini aktaran Kızıltan, şöyle konuştu: "Türk somonunda hasatlar temmuz bitti. Bu balığın ve tükenmiş olan yıl kadarn satılacağını tahmin ediyoruz. Bunun da yaklaşık 500-600 milyon dolar Karadeniz'dekimize ihracat geliri olarak yansıyacağını düşünüyoruz. Türk somonu dediğimiz alabalığın bir Alabalığın belli bir süre iç sularda yetiştirilerek 400 gramdan sonraki boyutlarda Karadeniz'e indirilerek tuzlu suya geçişi ve burada 3-4 kiloya kadar büyütülmesiyle gelen bir üretim süreci. Karadeniz'de özellikle bu programlanacak yatırımlarla 2032 yılına, en geç 2035 yılına kadar 1 milyar doların üzerinde bir Türk somonu geliri Türkiye'nin olacak."

Kızıltan, yılın ilk yarısında toplam 217 milyonluk Türk somonu ihracatının yaklaşık 151 milyonluk bölümünün Rusya Federasyonu'na sunulduğunu, bu ülkede Belarus ve Japonya'nın izlendiğini de sözlerine ekledi.