İngiltere Başbakanı: Çin ile “Altın Çağ” sona erdi

28 Kasım'da İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, dış politika konusundaki ilk uzun konuşmasını yaptı. Sunak, Çin ile “Altın Çağ”ın bittiğini söyledi. Ayrıca, daha yakın ekonomik bağların Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) iç siyasi reformlar yapmasına yol açacağı inancını "saflık" olarak nitelendirdi ve Birleşik Krallık'ın hüsnükuruntuları rakiplerine karşı "sağlam pragmatizm" ile değiştirmesi gerektiğini vurguladı. Ancak Sunak, Çin'in küresel öneminin göz ardı edilemeyeceği için “Soğuk Savaş söylemine” karşı uyarıda bulundu.

İngiliz lider, "Çin'in dünya meselelerindeki - küresel ekonomik istikrar veya iklim değişikliği gibi konulardaki önemini öylece göz ardı edemeyiz" dedi. İngiltere'nin "diplomasi ve angajman da dahil olmak üzere bu keskinleşen rekabeti yönetmek" için ABD, Kanada, Avustralya ve Japonya dahil müttefiklerle çalışacağını da sözlerine ekledi.

Sunak, "Bu, büyük bir retorikle değil, sağlam bir pragmatizmle rakiplerimize karşı durmak anlamına gelir" dedi.

Sunak'ın Çin ile ilgili yaptığı açıklamalar sadece iç tüketim için değil, yabancı gözlemciler için de geçerli. Genel izlenim, Sunak'ın öncelikle kendi şahin partisi başta olmak üzere iç siyasi çevreleri memnun etmeye çalıştığı yönünde. Başbakan, özellikle iktidarına yönelik bir dizi meydan okuma hız kesmeden devam ederken, parti ve hükümet içindeki konumunun ne kadar savunmasız ve istikrarsız olduğunu anlıyor. Bu nedenle sert açıklamalar yapması ve kendini iddialı bir siyasetçi olarak tanıtması gerekiyor.

Sunak, Maliye Bakanı iken Çin ile ticari ilişkiler kurmak istediğini ve ticaretin ÇKP'nin değerler sisteminde bir değişikliğe yol açabileceğini düşündüğünü açıkladı. Bu başarılı olmadı ve hatta selefi Liz Truss'un Çin'i Birleşik Krallık için bir "tehdit" olarak kategorize etmeyi planladığı bile hatırlanıyor. Sunak, iddialılığını sergileyerek, Muhafazakar Parti içindeki Çin karşıtı grupların eleştirilerinden kendini korudu.

Sunak bu kez Çin'i, iktidardaki Muhafazakar Parti'deki şahinleri hayal kırıklığına uğratabilecek İngiliz ulusal güvenliğine yönelik bir tehdit olarak nitelendirmedi, ancak seleflerinin bile yapmaktan çekindiği açıklamalar yaparak onların beklentilerini yatıştırdı. Örnek olarak, Boris Johnson'ın Çin ile “Altın Çağ”ın kapandığını duyurmaktan çekindiğini anımsıyor.

İngiltere Başbakanı'nın Çin ile rekabet ederken "sağlam pragmatizm" ile hareket etme taahhüdü, büyük olasılıkla Çin ile işbirliği lehinde ve aleyhinde arabuluculuk yapma girişimiydi. Gerçek şu ki Sunak, partisindeki pek çok kişi gibi bir devlet adamından çok bir iş adamı. Katı pragmatizmin İngiltere'nin ekonomik ve teknolojik sektörleri tarafından desteklendiğini açıkça anlıyor.

Aynı zamanda Sunak, Çin sermayesinin İngiliz ekonomisi için önemini muhtemelen anlıyor, çünkü onsuz belirli sektörler var olamazdı. O halde, Çin ile işbirliğini destekleyenler ve karşı çıkanlar arasında hassas bir denge kurmak istediği öne sürülebilir. Durum buysa, abartılı sözler fiili eylemlere yol açmadığı sürece, Pekin'in yalnızca retorikle fazla ilgilenmesi olası değildir.

2023'te Birleşik Krallık hükümeti yeni ve kapsamlı bir Dış, Savunma ve Güvenlik Politikası İncelemesi sunacak. Bu bağlamda, Başbakan, yeni belgenin İngiltere'nin İngiliz Milletler Topluluğu ülkeleri, ABD, Basra Körfezi ve İsrail'den ortaklarla etkileşimi de dahil olmak üzere daha fazla ayrıntı içereceğine söz verdi.

Birleşik Krallık, Mart ayında Çin ve Birleşik Krallık'ın ikili yatırım ve ticaretten yararlandığını belirten bir politika benimsedi. Ayrıca, Çin'in İngiltere'nin ekonomik güvenliğine yönelik en büyük tehdit olduğunu da kaydetti. İnceleme, Çin'in küresel ekonomideki rolünü kabul ediyor ve Birleşik Krallık'ın Çin ile daha güçlü ticari bağlar kurmaya ve daha fazla yatırım kazanmaya kararlı olduğunu söylüyor.

Sunak'ın konuşmasında bahsettiği Çin'in küresel rolünün Londra'nın benimseyeceği yeni politikalara nasıl yansıyacağı ise merak konusu. İngiltere'nin Çin'i bir güvenlik tehdidi olarak görmeye devam ederken, aynı zamanda ekonomik ilişkilerde sorunlara yol açabilecek Çin'i aşırı derecede kışkırtmamak için eylemlerini sınırlaması muhtemel olsa da.

Ahmed Adel, Kahire merkezli jeopolitik ve politik ekonomi araştırmacısı