İmamoğlu'nun Diploması Neden İptal Edilemez?

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’na “sahte diploma” soruşturması açılmasıyla birlikte yeni bir tartışmanın daha fitili ateşlenmiş oldu. Konuya dair detaylı bir değerlendirme de Hukukçu Osman Ertürk Özel’den geldi. Toplum Çalışmaları Enstitüsü Başkanı Osman Ertürk Özel, YÖK’ün İmamoğlu’nun diplomasını iptal edemeyeceğine dikkat çekerken, olayın “evrakta sahtecilik” ile açıklanamayacağını ifade etti.

Ekrem İmamoğlu hakkında diplomasının sahte olduğuna ilişkin iddialar üzerine "resmi belgede sahtecilik" suçundan soruşturma başlatıldığı belirtildi. Böylece, İBB Başkanı İmamoğlu hakkında başlatılan soruşturmalara bir yenisi daha eklenmiş olurken yaşananlara dair tepkiler de gecikmedi. Bu tepkilerin yanısıra olayı hukuki boyutlarıyla değerlendiren Toplum Çalışmaları Enstitüsü Başkanı Hukukçu Osman Ertürk Özel ise soruşturmanın hukuki zemininin yanlış olduğuna vurgu yapan detaylı bir açıklama yaptı. Açıklamasına “İmamoğlu'nun diploması meselesi belli ki çok su kaldıracak” diye başlayan Özel “Meselenin hukuki izahatı şu aslında” diyerek soruşturmanın hukuki boyutunu madde madde inceledi.

‘YÖK DİPLOMAYI İPTAL EDEMEZ’Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) Ekrem İmamoğlu'nun diplomasını iptal etme yetkisi bulunmadığına vurgu yapan Osman Ertürk Özel, “İptal veya geri alma kararı idare hukukunun prensipleri gereği diplomayı düzenleyen kurum olan İstanbul Üniversitesi tarafından verilebilir” dedi. İdari işlemlerin geri alınması konusunda ise Danıştay içtihatlarından çıkan iki temel kural olduğuna dikkat çeken Hukukçu Özel, “Birincisi, hukuka uygun idari işlemler hiçbir zaman geri alınamaz. Bu kuralın istisnası yoktur” ifadelerini kullandı.

‘BİR HİLE YA DA AÇIK HATA SÖZ KONUSU DEĞİL’Hukukçu Osman Ertürk Özel, hukuka aykırı idari işlemlerle ilgili hukuki süreci ise şöyle tarif etti:

“Hukuka aykırı idari işlemler ise kural olarak her zaman geri alınabilir. Fakat bu kuralın istisnası vardır. Eğer hukuka aykırı bir idari işlem, ilgilisinin (muhatabının) lehine sonuç doğuruyorsa (diploma veya ruhsat gibi), ancak o işleme karşı iptal davası açma süresi içinde geri alınabilir. Bu istisnanın istisnası ise, lehteki hukuka aykırı işlemin ilgilinin hilesi veya idarenin açık hatasıyla yapılmış olmasıdır. Bu durumda ana kurala geri dönülür ve hukuka aykırı işlemin herhangi bir süreye bağlı olmaksızın geri alınabileceği kabul edilir.”

İmamoğlu ile ilgili sürecin ise açık farklılıklar içerdiğini vurgulayan Özel, “Fakat somut olay bakımından ilgili geçiş uygulaması belli ki yalnızca İmamoğlu'na değil o dönem benzer durumdaki herkese tatbik edilmiş. Dolayısıyla bir hile yahut açık hata da söz konusu değil” değerlendirmesini yaptı.

‘TAKİPSİZLİK ÇIKMASI GEREKİR’Olayın ceza hukuku bakımından değerlendirmesinin ise ayrı bir konu olduğunu belirten Osman Ertürk Özel, “fakat İmamoğlu'na isnat edilen iddia evrakta sahtecilik yapmaktan ziyade İstanbul Üniversitesi'ne geçişi usulüne dair bir husus ve açık bir şekilde zamanaşımı hükümleri devrede olduğundan soruşturmanın da takipsizlik ile neticelenmesi gerekir” dedi.

Bu değerlendirmeler doğrultusunda, “sahte diploma” tartışmasının detaylı bir hukuki analize muhtaç olduğunu belirten Osman Ertürk Özel, “Tam da bu noktada en aleni hukuk müesseselerinin bile ihlal edildiği bir ortamda yukarıdaki izahatı verecek meslektaşlarıma şimdiden kolaylıklar diliyorum” ifadelerini kullandı.

Toplum Çalışmaları Enstitüsü Başkanı Hukukçu Osman Ertürk Özel’in konuyla ilgili hukuki değerlendirmesi şu şekilde:

“İmamoğlu'nun diploması meselesi belli ki çok su kaldıracak. Meselenin hukuki izahatı şu aslında:

1. YÖK, İmamoğlu'nun diplomasını iptal edemez. İptal / geri alma kararı idare hukukunun prensipleri gereği diplomayı düzenleyen kurum olan İstanbul Üniversitesi tarafından verilebilir.

2. İdari işlemlerin geri alınması konusunda Danıştay içtihatlarından çıkan iki temel kural vardır:

2.1 Hukuka uygun idari işlemler hiçbir zaman geri alınamaz. Bu kuralın istisnası yoktur.

2.2 Hukuka aykırı idari işlemler ise kural olarak her zaman geri alınabilir. Fakat bu kuralın istisnası vardır. Eğer hukuka aykırı bir idari işlem, ilgilisinin (muhatabının) lehine sonuç doğuruyorsa (diploma veya ruhsat gibi), ancak o işleme karşı iptal davası açma süresi içinde geri alınabilir. Bu istisnanın istisnası ise, lehteki hukuka aykırı işlemin ilgilinin hilesi veya idarenin açık hatasıyla yapılmış olmasıdır. Bu durumda ana kurala geri dönülür ve hukuka aykırı işlemin herhangi bir süreye bağlı olmaksızın geri alınabileceği kabul edilir. Fakat somut olay bakımından ilgili geçiş uygulaması belli ki yalnızca İmamoğlu'na değil o dönem benzer durumdaki herkese tatbik edilmiş. Dolayısıyla bir hile yahut açık hata da söz konusu değil.

3. Hadisenin ceza hukuku bakımından değerlendirmesi ise ayrı bir konu fakat İmamoğlu'na isnat edilen iddia evrakta sahtecilik yapmaktan ziyade İstanbul Üniversitesi'ne geçişi usulüne dair bir husus ve açık bir şekilde zamanaşımı hükümleri devrede olduğundan soruşturmanın da takipsizlik ile neticelenmesi gerekir.

Bu değerlendirmeler doğrultusunda diploma tartışmasının detaylı bir hukuki analize muhtaç olduğu ortada. Tam da bu noktada en aleni hukuk müesseselerinin bile ihlal edildiği bir ortamda yukarıdaki izahatı verecek meslektaşlarıma şimdiden kolaylıklar diliyorum.”