Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika liderleri, Rusya'nın Ukrayna'ya askeri harekatı ve buna bağlı olarak Batı'dan gelen yaptırımların ardından jeopolitik ve ekonomik düzendeki büyük değişimler arasında BRICS Zirvesi bağlamında 23 Haziran'da bir araya geldi. Zirve, COVID-19 salgını ve liderlerin evlerine yakın olmalarını gerektiren jeopolitik gerilimler nedeniyle üst üste üçüncü yıl sanal bir formatta gerçekleştirildi.
BRICS ülkelerinin toplam nüfusu 3,23 milyar ve birleşik GSYİH'si 23 trilyon dolardan fazla olduğundan, Batı'nın küresel egemenliğine rakip olmak ve/veya ona meydan okumak için en güçlü bloğu sunuyor. BRICS ekonomik bir blok olduğundan, böyle bir meydan okuma elbette askeri alanda değil, yani Ukrayna'daki savaşı çevreleyen tartışmalar Moskova'yı destekleyen birleşik bir cephe hakkında değil, daha ziyade Rusya'ya karşı Batı yaptırımlarının - alternatif bir küresel ekonomik model ve düzen kurmak için - nasıl acil bir ihtiyacı gerektirdiği anlamına geliyor
BRICS liderlerinden yapılan ortak açıklamada özetle şunlar dile getirildi “Ukrayna'daki durumu tartıştık ve uygun forumlarda, yani UNSC'de [U.N. Güvenlik Konseyi] ve UNGA [U.N. Genel Kurulu]. Rusya ile Ukrayna arasındaki görüşmeleri destekliyoruz. BRICS ülkeleri arasında rekabet konusunda işbirliğini derinleştirmeye devam etmeyi ve uluslararası ekonomik ve ticari işbirliği için adil bir rekabet piyasası ortamı yaratmayı kabul ediyoruz”
BM Güvenlik Konseyi konusunu ele alarak, daha temsili, etkili ve verimli hale getirmek ve gelişmekte olan ülkelerin küresel zorluklara yeterli şekilde yanıt verebilmesi için temsilini artırmak amacıyla “kapsamlı reform […]” ihtiyacına değinerek, ” yeniden teyit edildi. BRICS açıklamasında bu konuda vurgulandı: BMGK'nın daimi üyeleri; Çin, Fransa, Rusya, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri'dir ve bu nedenle dünyanın en kalabalık ikinci ülkesi olmasına, Fransa'dan daha büyük bir ekonomiye sahip olmasına karşın Hindistan'ın yanı sıra Latin Amerika veya Afrika'dan herhangi bir ülkeyi dışlamaktadır. Fransa ve İngiltere'den daha güçlü bir orduya sahip ülkelerin olmaması sebebiyle, UNSC dengesizdir ve bu durum reform gerçeğini daha da önemli hale getirir.
2030 yılına kadar sürdürülebilir kalkınma gündeminin uygulanması, XIV BRICS Zirvesi'nin sonuç bildirgesi metninde de mevcut. Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'dan liderler, uluslararası toplumun kalkınma konularına daha fazla önem vermesi ve küresel ortaklıkları yoğunlaştırması gerektiğini vurguladı.
Ortak bildiri, “gelişmekte olan ülkelere finansal destek ve teknoloji transferini” teşvik ediyor ve “Büyük Veri - Yapay Zeka (AI) gibi dijital teknolojilerin uygulamalarındaki atılımların sürdürülebilir kalkınma için önemli bir rol oynayabileceğini” vurguluyor. Bunu yapmak için, en yoksul ülkelerin ve yükselen piyasaların “küresel karar alma süreçlerine ve yapılarına katılımını güçlendirmek ve çağdaş gerçeklere daha iyi uyum sağlamak” gerekiyor.
Önerilen, bu süreçte özellikle vurgulanan, dünyadaki en hızlı büyüyen nüfus ve pazarlardan bazılarına sahip olması nedeniyle Afrika'dır. BM, önümüzdeki otuz yıl içinde dünya nüfus artışının yarısından fazlasının Afrika'da olacağını ve onu 2050 yılına kadar yaklaşık bir milyar insanın eklenmesi beklenen Asya'nın izleyeceğini tahmin ediyor. Buna karşılık, doğurganlık oranları şu anda Avrupa'da nüfus değiştirme seviyesinin altında.
Açıklamada ayrıca biyokimyasal ve kimyasal terörizme karşı sözleşmelerin önemi vurgulandı. Belge, Ukrayna'daki ABD biyolojik laboratuvarlarından doğrudan söz etmese de, “BM çerçevesinde Uluslararası Terörizme İlişkin Kapsamlı Sözleşme'nin hızlı bir şekilde sonuçlandırılması ve kabul edilmesi; kimyasal - biyolojik terör eylemlerin bastırılmasına yönelik uluslararası bir sözleşme konusunda çok taraflı müzakerelerin başlatılması çağrısında bulunuyor.
BRICS açıklaması şu şekilde devam ediyor: “Bakteriyolojik (Biyolojik) ve Toksin Silahların Geliştirilmesi, Üretimi ve Stoklanmasının Yasaklanması ve Bunların İmha Edilmesine İlişkin Sözleşme (BTWC) ve Silahsızlanma Sözleşmesi de dahil olmak üzere silah kontrolü, silahsızlanma ve nükleer silahların yayılmasını önleme sisteminin güçlendirilmesi çağrısında bulunuyoruz. Kimyasal Silahların Geliştirilmesi, Üretimi, Stoklanması ve Kullanımı ile İmha Edilmesinin (CWC) ve küresel istikrar ile uluslararası barış ve güvenliğin korunması için bütünlüklerini ve etkinliklerini korumak için yasaklanması gerekiyor ”
Buna ek olarak, BRICS liderleri nükleer silahlardan arınmış bir dünyaya olan bağlılıklarını bir kez daha dile getirdiler. Bu şekilde, nükleer silahlı ABD, İngiltere ve Fransa'ya BRICS'in nükleer bir savaş veya silahlanma yarışı niyetinde olmadığının sinyali verildi.
Dış uzayda bir silahlanma yarışının önlenmesi, “uzay faaliyetlerinin uzun vadeli sürdürülebilirliğini sağlamaya ve uzayda bir silahlanma yarışının (PAROS) önlenmesine ve müzakereler de dahil olmak üzere silahsızlandırılmasına destek” BRICS liderleri tarafından da dile getirildi. Bu konuda ilgili yasal olarak bağlayıcı çok taraflı bir belgeyi kabul edecekleri de dile getirildi.
2022 BRICS Zirvesi, işbirliği noktalarına, küresel yönetişimin en üst düzeyinde daha fazla temsil edilmesine ve nükleerden arındırılmış bir dünya ve silahsız bir uzaya vurgu yaparak, Ukrayna Savaşı bağlamını da göz önünde bulundurduğu için her zamankinden daha önemliydi. Hızla değişen jeopolitik ve ekonomik düzen ile birlikte, daha büyük küresel dengeyi vurgulayarak gelişmekte olan ülkeler, mevcut duruma göre daha iyi temsil edilirler ve gelişirlerse küresel sistemde bir değişime daha meyilli olacakları da vurgulandı. Bu nedenle BRICS Zirvesi'nin sonuçları belki de tarihindeki en önemli sonuçlardır.
Paul Antonopoulos (Bağımsız Jeopolitik Analist)
World Media Group (WMG) Haber Servisi
Dünya
Dünya
Dünya
