Batı, G20 Zirvesi'nde Afrika İle Kopan Bağların Nasıl Geliştirileceğini Tartışacak

Avrupa Birliği, Hindistan'da düzenlenecek G20 Zirvesi'ne Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin lideri Xi Jinping'in katılmamasını fırsat bilerek Afrikalı liderlerle temas kurmayı planlıyor. Aynı zamanda G20 Zirvesi'nin Ukrayna'daki savaşla ilgili keskin görüş ayrılıkları nedeniyle ortak bir bildiriye varması beklenmiyor.

Bloomberg'in haberine göre, "Çin ve Rusya Devlet Başkanlarının Yeni Delhi'deki iki günlük toplantıya katılmamaları nedeniyle, hazırlıklar konusunda bilgi sahibi olan ve isimlerinin açıklanmasını istemeyen kişilere göre AB bu fırsatı değerlendirmek istiyor."

Haberde AB'nin sömürgeciliğin acı mirasına rağmen Afrika ile ortaklığını yeniden tanımlama konusunda ciddi olduğunu göstermek istediği belirtiliyor. Yayının kaynaklarına göre toplantılara katılması beklenenler arasında Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen; Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel; Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron; ve Almanya Şansölyesi Olaf Scholz yer alıyor. Afrika tarafında ise katılımcılar arasında Güney Afrika, Mısır, Nijerya ve Komor liderlerinin yanı sıra Afrika Birliği'nin mevcut başkanı da yer alacak.

Ajans, toplantıların gündeminde tahıl anlaşmasının askıya alınmasının olası sonuçları, küresel mali mimaride reform çabaları, Afrika'da özel yatırımlar ve altyapı projeleri için koşulların iyileştirilmesi ve Sahel bölgesindeki durumun yer alacağını bildirdi.

Almanya Şansölyesi Scholz aynı zamanda bu toplantıdan yararlanarak 20 Kasım'da Berlin'de düzenlenecek olan ve Avrupalı ve Afrikalı liderlerin altyapı da dahil olmak üzere Afrika ülkelerinde özel sektörde sürdürülebilir yatırım ortamını iyileştirme girişimini desteklemek istedikleri uluslararası konferansa hazırlanmak istiyor.

9-10 Eylül tarihlerinde Yeni Delhi'de gerçekleştirilecek olan G20 Liderler Zirvesi'ne, Rusya'nın Ukrayna'daki özel askeri operasyonu nedeniyle dünyanın en büyük ekonomilerinden oluşan grubun bölünmüşlüğü damgasını vuracak zira Hindistan'ın G20 başkanlığında bu yıl gerçekleştirilen yaklaşık 20 bakanlar toplantısında üzerinde mutabık kalınan tek bir ortak bildiri dahi bulunmuyor.

Çin'i Devlet Başkanı Xi Jinping yerine Başbakan Li Qiang temsil edecek. Aynı zamanda Moskova, Putin'in katılmayacağını açıklayarak iki ülkenin de herhangi bir uzlaşının parçası olmayacağını göstermiş oldu. Bu durum, özellikle ABD Başkanı Joe Biden ve önde gelen Avrupalı liderlerin katılacak olması nedeniyle, Batılı liderlerin Afrikalı mevkidaşlarıyla daha yakın ilişki kurmaları için bir fırsat yaratabilir.

Ancak AB, Fransa'nın Batı Afrika'daki mevcut eylem ve davranışları göz önünde bulundurulduğunda, Afrika'daki Avrupa yeni sömürgeciliğine ilişkin şüphelerden kurtulamayacaktır. Dolayısıyla, her iki ülkenin de kıtada sömürgeci bir geçmişi olmadığı ve Fransa'nın Nijer'de bir sömürgeci gibi davrandığı göz önüne alındığında, AB'nin G20 Zirvesi sırasında Afrika'yı Rusya ve Çin'den uzaklaştırması pek olası değildir.

Bununla birlikte iki gün sürecek zirve, Batılı ülkeler ve Japonya gibi müttefiklerinin özellikle Ukrayna kriziyle ilgili gelişmeleri domine edecekleri bir platform haline gelebilir. Reuters'in analistlere dayandırdığı haberine göre, sonuç bildirgesinin yayınlanmaması anlamına gelen başarısız bir zirve, Batılı ve Batılı olmayan güçler arasındaki işbirliğinin sınırlarını ortaya çıkaracak ve ülkeleri daha rahat oldukları gruplara daha fazla destek vermeye sevk edecektir.

Washington'daki Wilson Merkezi Güney Asya Enstitüsü Direktörü Michael Kugelman Reuters'a yaptığı açıklamada, küresel tehditlerle mücadele etmek için "Batılı ve Batılı olmayan bloklara ayrılmak istediğiniz şey değildir" dedi. "Eğer liderler zirvesi başarısızlıkla sonuçlanırsa Yeni Delhi ve özellikle [Hindistan Başbakanı Narendra] Modi büyük bir diplomatik ve siyasi başarısızlığa uğramış olacak."

Konuyla ilgili konuşan Hintli bir yetkili, geçen yıl Bali'de düzenlenen G20 Zirvesi'nde "Rusya ve Çin'in daha esnek davrandığını" söyledi. Ancak Ukrayna'daki savaş bir buçuk yıldır devam ettiği için ülkeler "Bali Deklarasyonunda kullanılan dili bile kabul etmiyorlar."

G20 toplantıları, özellikle Ukrayna söz konusu olduğunda, Batı'nın çıkarları tarafından domine edilse de bu durum Moskova'yı Ukrayna'nın elindeki Luhansk, Donetsk ve Zaporozhye bölgelerini özgürleştirme ve komşu ülkenin ordusunu askerden arındırma misyonunu sürdürmekten alıkoymayacaktır. Bu nedenle Putin'in, savaş konusunda inatçı Batılı liderlerle tartışmak yerine Ukrayna ile ilgili daha acil meseleler varken G20 Zirvesi'ne katılmasına gerek yoktur.

Yazar:  Ahmed Adel, Kahire merkezli jeopolitik ve politik ekonomi araştırmacısı