Amerikan ekonomik savaş oyunu devam ediyor

ABD ekonomik gücünü diğer uluslara zorbalık yapmak için bir silah olarak ne kadar çok kullanırsa, Amerikan düzenine karşı alternatifler arama motivasyonu da o kadar artar. Ekonomik savaş oyununun mantığı, ABD'nin kendisi için bir başka potansiyel kırılganlıktır.

Uriel Araujo, uluslararası ve etnik çatışmalara odaklanan araştırmacı

Washington, 9 Ağustos'ta ekonomik savaşının bir başka bölümünde, ABD risk sermayesi ve özel sermaye şirketlerinin Çin yapay zeka ve yarı iletkenlerine yatırımlarını kısıtlayacağını açıkladı.Amerikan politika yapımının bu tür önlemlerin tüm olası sonuçlarını dikkate alıp almadığı belirsiz.

ABD'nin ekonomik güvenlik yetkileri çoğunlukla Hazine ve Ticaret Bakanlıkları'nda bulunuyor ve ABD Hazine eski Bakan Yardımcısı Justi Muzinich'e göre (2018'den 2021'e kadar) bu kurumların altyapısı, Washington'un hem Rusya hem de Çin'i aynı anda hedef alan ikili çevreleme politikasının getirdiği büyük güç gerilimlerinin yaşandığı döneme uygun değil.Bu bağlamda Amerikan altyapısı bilgi ve koordinasyondan yoksundur - bunlar büyük ölçüde 11 Eylül sonrası ABD'de terör tehditlerine yanıt vermek üzere şekillendirilmiştir.

Muzinich, "jeopolitik avantaj elde etmek için ekonomik taktiklerin kullanımı antik Yunan'a kadar uzanırken, küreselleşmenin ticaret ve para akışındaki potansiyel aksaklıkların sonuçlarını artırdığını ve ABD'yi alışılmadık bir alanda bıraktığını" yazıyor. Muzinich ayrıca Amerika'nın Çin ile entegrasyonunun Sovyet rakibiyle olduğundan çok daha fazla olduğunu savunuyor. Dünyanın en büyük şirketi olan Apple, üretiminin en az üçte biri ve satışlarının yaklaşık beşte biri için Çin'e güveniyor. Muzinich'in ifadesiyle, bugün "Amerika Birleşik Devletleri, tarihinin hiçbir döneminde olmadığı kadar hem ekonomik olarak kırılgan hem de güçlüdür." Dolayısıyla Amerikan ekonomik gücü, kendi yıkımının tohumlarını içinde barındırıyor gibidir,

Muzinich, bu tür bir kırılganlığı ele almak için, Amerikan perspektifinden yazarak, ABD'nin "özellikle ekonomik güvenlik için tasarlanmamış, ancak amacını ilerletmek için kullanılabilecek birkaç geniş yetkiye" sahip olduğunu belirtiyor, örneğin Joe Biden'ın Ağustos 2022 CHIPS Yasası, Çin ile ticareti önlemek için tasarlanmış bir mali politika. Ayrıca, görevi "stratejik teknolojiye sahip ABD şirketlerinin, bu teknolojiyi ABD'ye karşı kullanabilecek yabancılar tarafından satın alınmamasını" sağlamak olan Hazine Bakanlığı başkanlığındaki bir komite olan CFIUS gibi diğer araçlardan da bahsediyor. Yaptırımlar bu cephanelikteki bir başka silahtır - bunları uygulamak için "kurumsal altyapı", Hazine Bakanlığı'nın terör örgütlerini finanse eden parayı hedef almak için bir birim oluşturduğu 911'den sonra şekillenmiştir. Muzinich'e göre bu birim bugün "daha geniş ihtiyaçlara" uyum sağlamış durumda ve sadece "teröristleri ve uyuşturucu baronlarını değil ülkeleri de" hedef alıyor.

ABD'nin oynadığı ekonomik savaş oyununun gerçekliğine değinen eski ABD Hazine Bakan Yardımcısı, Foreign Affairs makalesinde "Washington'un askeri planlamacıların savaş planları ve senaryoları hazırladığı gibi ekonomik çatışmaya hazırlanan bir ekibi olmadığını" kabul ediyor. Ardından, Amerika'nın ekonomik kırılganlıklarını düzenli olarak değerlendirmekle ve "Çin ile ABD arasında gerilimin tırmanması halinde uluslararası ekonomik satranç tahtasının nasıl evrilebileceğine dair sezgi ve anlayış geliştirmekle" görevlendirilecek bir ya da daha fazla kurumun kurulması çağrısında bulunuyor. "Daha fazla hayal gücüne" ihtiyaç duyulduğunu iddia ederek, Amerikan yönetişim dokusu içinde departmanların bürokratik izolasyonunun üstesinden gelmek ve böylece "ABD dolarının küresel ekonomideki rolü üzerine stratejik düşünmeyi" teşvik etmek gerektiğini belirtiyor.

Ancak ekonomik savaş oyunlarının mantığı da sorunun bir parçasıdır ve ABD'nin kendisi için bir başka potansiyel kırılganlıktır.

Günümüzde endüstrileri jeopolitik anlaşmazlıklardan yalıtmanın giderek zorlaştığı bir gerçek. Örneğin, Washington-Pekin anlaşmazlığında karmaşık bir faktör olan ve yukarıda bahsedilen yarı iletkenleri ele alalım: ABD'nin bu konudaki ekonomik politikaları ("çip savaşı") aslında bugünkü tedarik zinciri krizini daha da kötüleştirdi. Son zamanlarda Washington'un Moskova'yı yarı iletkenler konusunda ihracat kontrolü uygulamakla tehdit etmesi de endüstrileri bu tür jeopolitik çekişmelerden ayırmanın giderek zorlaştığına dair bir başka rahatsız edici işaret.

Çipler söz konusu olduğunda, ABD'nin ilk etapta izlenmesi çok zor olan tedarik zincirlerine nasıl bir abluka uygulamayı planladığı bile belli değil. Çin gerçekten de jeoekonomiyi jeostratejik hareket alanının merkezine koymuş durumda; örneğin Kuşak ve Yol Girişimi ile ekonomik güçten siyasi güç devşiriyor - ABD ise ekonomi politikalarını endişe verici bir şekilde silahlandırmış durumda ve aslında kendi finans sistemini ve tartışmalı bir şekilde dünya ekonomisini silahlandırmış durumda.

Ancak gerilimin tırmanması bu darboğazı daha da karmaşık hale getirebilir ve dolayısıyla Washington'un kendisine de zarar verebilir.Amerika'nın doları silah olarak kullanması ("dolar bombası") üzerine daha önce yazmıştım.  Dolar sistemi ve küresel enerji politikaları karmaşık bir jeoekonomik-jeopolitik oyun içinde iç içe geçmiş durumda çünkü petrodolar uzun zamandır ABD liderliğindeki Batı finans sisteminin temel direklerinden biri. Ancak tabiri caizse zamanın değişmekte olduğuna dair işaretler var.

2022 yılının başlarında Rusya'nın doğalgaz için ruble ödeme kararı başlı başına bir oyun değiştiriciydi. Hindistan Merkez Bankası'nın (RBI) rupinin küresel ticarette kullanılmasına izin verme kararı da rupinin uluslararası bir para birimi haline gelmesinin öncüsü olma potansiyeline sahip. Dahası, 2022 yılının sonlarında OPEC+'nın petrol üretimini azaltma kararı, şimdiye kadar Washington'un "güvenlik için petrol" politikasının en açık örneği olan ABD-Suudi ilişkisinin olası sonuna işaret etti. Suudi Arabistan her halükarda Çin Yuanı cinsinden petrol ticareti yapma isteğiyle dolarsızlaşmayı da desteklemiştir.

Son olarak, ABD ekonomik gücünü diğer uluslara zorbalık yapmak için bir silah olarak kullandıkça, Amerikan düzenine karşı alternatifler arama motivasyonu da artmaktadır. Bu, BRICS Plus'ın ortaya çıkışının bağlamının bir parçasıdır. Ancak Washington kendi para birimini silah olarak kullanmaktadır ve bu nedenle kaçınılmaz dolarsızlaşma ABD tarafından bir tehdit olarak görülecektir - ki bunu durduracak gücü yoktur.

Yazar: Uriel Araujo, uluslararası ve etnik çatışmalara odaklanan araştırmacı