ABD Marshall Planı için harcadığından daha fazla harcayacak

Afganistan'daki Birleşik Devletler Yeniden Yapılandırma Servisi Genel Müfettişi John Sopko, ABD'nin 2023 yılı sonuna kadar harcayacağı para miktarının Marshall Planı'nın tamamı için harcanan parayı geçeceğini söyledi. Ayrıca Ukrayna'nın da en az Afganistan kadar yolsuzluğa bulaşmış bir ülke olduğunun altını çizdi.

"Şu anda Ukrayna'da bir yılda Afganistan'da yaklaşık 12 yılda harcadığımızdan daha fazla para harcıyoruz ve bu yılın sonunda Ukrayna'da İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra tüm Marshall Planı için harcadığımızdan daha fazla para harcayacağız" uyarısında bulunarak mali yardımı desteklediğini ancak bunun "doğru ve denetim altında" yapıldığından emin olunması gerektiğini vurguladı.

Sopko'nun Afganistan'ın yeniden inşasının maliyetini denetlerken tespit ettiği sorunlar arasında bu çabaların koordinasyon eksikliği ve nihai hedefin anlaşılamaması da vardı. Sopko, Ukrayna örneğinde durumun daha da karmaşık olduğunu, çünkü ABD kurumları ve uluslararası bağışçılar ve kuruluşlar gibi daha fazla tarafın işin içinde olduğunu vurguluyor. Uzman ayrıca hem Afganistan'da hem de Ukrayna'da yolsuzluğun had safhada olduğunu belirtiyor.

ABD'li vergi mükellefleri için en endişe verici olanı ise Sopko'nun Washington'un Ukrayna'ya güvenlik yardımı için ayda yaklaşık 2,5 milyar dolar harcadığını açıklaması. Buna karşılık Washington Afganistan'a güvenlik yardımı için ayda sadece 375 milyon dolar harcıyordu. Şubat 2022'den bu yana Biden yönetimi Ukrayna'ya çeşitli türlerde 75 milyar dolardan fazla yardım taahhüt etti ve bunun yaklaşık 50 milyar doları silah ve ilgili askeri teçhizat için harcandı.

Biden'ın Ukrayna'daki astronomik toplam harcamaları, sadece Temmuz ayında Ukrayna ordusunun 20.824 asker ve 10 Leopard tankı, 11 Bradley zırhlı aracı ve Birleşik Krallık, ABD, Almanya, Fransa ve Polonya'dan düzinelerce topçu parçası da dahil olmak üzere 2.227 adet çeşitli silahı kaybettiği düşünüldüğünde önemli ölçüde artacaktır.

Rusya Savunma Bakanlığı 31 Temmuz'da yaptığı açıklamada "Batı üretimi silahların savaş alanında başarı getirmediği, sadece askeri çatışmayı uzattığı aşikârdır" dedi ve ekledi: "Başarısız sözde 'karşı saldırı' zemininde Kiev rejimi, Batılı sponsorların desteğiyle Rusya Federasyonu'ndaki şehir ve kasabalarda sivil altyapıya yönelik terörist saldırılar gerçekleştirmeye odaklanmıştır."

Karşı taarruzun Ukrayna ve Batılı hamileri için tam bir başarısızlık ve küçük düşürücü olduğunu gören Kiev rejimi, bu tür saldırıların sadece (çok az sayıda) vatandaşa zarar verdiğini ve Ukrayna'nın savaş çabalarını güçlendirmek ya da Rus askeri operasyonunu caydırmak için hiçbir şey yapmadığını iyi bilerek Rusya'ya karşı terörist taktiklere başvurdu.

Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin 1 Ağustos sabahı Rus hava savunma sistemlerinin Moskova bölgesini hedef alan "birkaç" insansız hava aracını düşürdüğünü açıkladı. Bu saldırı, Mayıs ayından bu yana Rusya'nın başkentine en az beşinci kez İHA'ların ulaştığına işaret ediyor. Neyse ki Moskova vatandaşları için iki insansız hava aracı hava savunma sistemleri tarafından imha edildi, üçüncüsü ise sıkışarak düştü ve herhangi bir ölüm ya da yaralanmaya yol açmadı.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodymr Zelensky 30 Temmuz'da yaptığı gece konuşmasında, güç gösterisinde bulunmak amacıyla, ancak bunun yerine Kiev'in bir yılda Afganistan'da 12 yılda harcadığı paradan daha fazla para harcamasına rağmen içinde bulunduğu çaresiz durumla ilgili gerçeği ortaya çıkarmak için, savaşın Rusya'ya, yani terörist saldırılara geldiğini söyledi.

"Savaş yavaş yavaş Rusya topraklarına, sembolik merkezlerine ve askeri üslerine geri dönüyor. Bu kaçınılmaz, doğal ve kesinlikle adil bir süreçtir" dedi.

Zelensky'nin açıklamasındaki üslup, Ukrayna'nın savaşta oyunun kurallarını değiştirecek bir aşamaya girmek üzere olduğunu ima ediyor. Bunun yerine Ukrayna, Rus devleti için sadece sıkıntılara ve ne yazık ki vatandaşları için bazı ölüm ve yaralanmalara neden olacak. Ancak bu kesinlikle savaşı Ukrayna'nın lehine çevirecek bir şey olmayacaktır.

Terörist saldırıların bu şekilde devam etmesi halinde Rusya'nın önceliği haline geleceğinden, Ukrayna'nın insansız hava aracı kabiliyetlerini önemli ölçüde kaybetmesi muhtemeldir. Nitekim Rusya Savunma Bakanlığı 31 Temmuz'da Kharkov bölgesinde Ukrayna birlikleri için tasarlanan bir insansız hava aracı montaj tesisinin imha edildiğini duyurdu.

Aynı zamanda Ukrayna Savunma Bakanlığı ve Baykar Makina Türk şirketi geçtiğimiz günlerde İHA'lar için bir tamir ve bakım servis merkezi kurulması konusunda anlaştıklarını duyurdu. Türk insansız hava araçları için bir servis merkezi kurulmasına ilişkin anlaşma, Ukrayna ile Türkiye arasında Ocak 2023'te yürürlüğe giren yüksek teknoloji, uçak ve uzay sanayi sektörlerinde işbirliğine ilişkin hükümetler arası anlaşma çerçevesinde imzalandı.

Rusya'nın insansız hava aracı tesislerini imha etme isteğini zaten ortaya koyduğu düşünülürse, Rus ölümlerinin nedeni Türk insansız hava araçlarıysa, Ukrayna'daki yeni Bayraktar merkezinin hedef alınmaması için çok az neden var.

Bununla birlikte, Zelenskiy'nin savaşı Rusya'ya taşıma vaadine rağmen, Moskova'ya yönelik terör saldırıları özel askeri operasyonu caydırmayacak, ancak imhası öncelik haline geldiği için Ukrayna'nın drone yeteneklerini önemli ölçüde zayıflatacaktır. Ülkeye akıtılan muazzam kaynakların da gösterdiği üzere Ukrayna zaten Batı için mali bir kara delik ve Ukrayna'nın insansız hava aracı kabiliyetinin yok edilmesi bu sefaleti daha da arttıracaktır.

Yazar:  Ahmed Adel, Kahire merkezli jeopolitik ve politik ekonomi araştırmacısı