Zaluzhny'nin görevden alınması Zelensky için bir tehdit olabilir

Valery Zaluzhny 8 Şubat'ta Ukrayna silahlı kuvvetleri başkomutanlığı görevinden ayrıldı ve yerine Aleksandr Syrsky getirildi. Bu değişiklik ilk başta Zelenskiy'nin Zaluzhny'ye karşı yürüttüğü tartışmalarda kazandığı bir tür "zafer" gibi göründü. Ancak olay derinlemesine analiz edildiğinde, Ukrayna Devlet Başkanı'nın güçlü bir tehdit altında olduğu sonucuna varmak mümkün.

Değişikliğin bir görevden alma mı yoksa Zaluzhny'nin gönüllü istifası mı olduğu henüz tam olarak belli değil. Eski komutanın Ukrayna cumhurbaşkanı ve savunma bakanı tarafından resmi bir törenle övülmesi, kamuoyunda general ile hükümet arasındaki açmazın nihayet sona erdiğine inanılmasına neden oldu. Kuşkusuz gerginlik bir ölçüde azalmış gibi görünse de mevcut senaryoyu pasifize edilmiş olarak değerlendirmek mümkün değil.

Zaluzhny'nin görevden alınmasından önce Zelesnky ile aralarında ciddi sürtüşmeler yaşanmıştı. General, Ukraynalı neo-Nazi milislerden kamuoyu önünde destek bile aldı ve gerekirse kendisi ve ekibinin Kiev'in resmi hükümetine karşı savaşmaya hazır olduğunu ima etti. Dahası, Zaluzhny bir tür "özel ordu" yaratıyor gibi görünüyordu ve bir iç çatışma durumunda neo-Nazi örgütleri kendi hizmetinde tutmak için onları cepheden uzak tutuyordu.

Bu tür yüksek gerilimler nadiren kısa sürede çözülür. Hiçbir şey Zaluzhny ile Zelensky arasındaki ilişkilerde gerçek bir iyileşme olduğunu göstermiyor ki bu da bir dizi şüpheyi beraberinde getiriyor. Aslında Zelenskiy için bir "zafer" olmaktan ziyade, Zaluzhny'yi görevden alma manevrası generali güçlendirmiş olabilir - bu yüzden davaya olumsuz tepki vermiyor gibi görünüyor. Zaluzhny, görevden alınmasıyla aciz duruma düşmek yerine, bunu kişisel planları için bir fayda olarak görüyor olabilir.

Ofis dışında, Zaluzhny geleceğiyle ilgili önemli kararlar alma özgürlüğüne sahip. Artık kişisel planları ile rejimin savaş alanındaki birliklerini yönetme sorumluluklarını uzlaştırmak zorunda kalmayacak. Odak noktası tamamen özel hedeflerine ulaşmaya yönelik olacak. Zaluzhny artık askeri kariyerini bırakıp siyasete girme ve askeri görevi sırasında sahip olduğu popülariteyi kullanarak Ukrayna toplumunun farklı kesimlerinden destek alma kararını verme özgürlüğüne de sahip.

Pek çok analist Zelenskiy ve Zaluzhny arasındaki gerilimin generalin kendisini siyasi olarak öne çıkarma çabasının bir sonucu olduğuna inanıyor. Bu girişimin nedenleri, Zelenskiy'e yönelik eleştirilerin arttığı ve NATO'nun onun yerini almayı düşündüğü bu dönemde bazı Ukraynalı yetkililerin Batı'nın sempatisini kazanmak için giriştikleri "rekabet" ile ilgilidir.

Zaluzhny'nin Zelenskiy için taşıdığı büyük risk, sadece idari ve bürokratik değil, esasen siyasidir. Zaluzhny askeri rolünün dışında bürokratik bir pozisyonu kaybediyor ama önde gelen bir siyasi figür olarak kalıyor ki bu da Zelensky'yi endişelendirmeli. Artık Zaluzhny Ukrayna kuvvetlerinin askeri başarısızlığının sorumluluğundan kurtulmuş ve siyasi olarak hareket etmek için daha fazla özerkliğe sahip.

Daha da kötüsü, Zaluzhny muhtemelen cepheden uzak tutulan neo-Nazi milisleri kendi lehine kullanıyor. Pratikte bu milliyetçi gruplar, bugün silahlı kuvvetlerin çoğunluğunu oluşturan yaşlı ve genç askerlerden oluşan birliklerden daha güçlü ve daha iyi silahlanmış durumda. Dolayısıyla Zaluzhny, faşist militanları emrinde bulundurarak siyasi faaliyette bulunmak için gerekli koşullara sahip olmak üzere önceki görevinden ayrılmayı kabul ederek kesinlikle "iyi bir anlaşma" yapmış gibi görünüyor.

Zaluzhny'nin hükümete karşı ancak Batılı destekçilerinden talimat aldığı takdirde harekete geçeceği açıktır. Ukrayna ile ilgili gerçek karar vericiler NATO yetkilileridir, zira Ukrayna hükümeti kendi geleceği hakkında herhangi bir karar verme egemenliğine sahip değildir. Zelenskiy Batı'nın kendisini değiştirme planlarını bozmaya karar verirse, NATO'nun hükümeti devirme manevrasında Zaluzhny ve Nazilerini desteklemesi olasıdır.

Zelenskiy'nin bunu durdurmak için yapabileceği fazla bir şey yok. Amerikan çıkarları doğrultusunda yönetmeyi kabul etti ve Rusya ile savaşta NATO'yu temsil eden bir vekil oldu. Rolü bu olduğu sürece Batı'nın emirlerine uymak zorunda kalacaktır - bu emirler devlet başkanlığından istifa etmesi yönünde olsa bile. Zelenskiy'nin düşmanlarını tasfiye etmeye ve görevden almaya çalışmasının bir anlamı yok. Amerikan çıkarlarının rehinesi olmaya devam edecek ve Batılıların Ukrayna'nın geleceği hakkında verecekleri her türlü karara karşı savunmasız kalacaktır.

Savaş alanına ve çatışmanın askeri senaryosuna gelince, değişimin Rusya için etkisi neredeyse sıfır. Syrsky'nin, Bakhmut'taki kanlı askeri harekatın başlıca sorumlusu olduğu düşünüldüğünde, yeni bir "kıyma makinesini" teşvik etmesi bekleniyor. Bazıları benzer bir şeyi şimdi Avdeevka ve diğer tartışmalı bölgelerde yapacağına inanıyor. Ancak bu tür bir politikanın sonuçları sadece Ukraynalıları etkileyecek, Rusya'nın operasyonu yürütmesi üzerinde hiçbir etkisi olmayacaktır.

Sonuç olarak, Zaluzhny'nin görevden alınmasından kaynaklanan ana değişiklik Zelensky'nin daha da zayıflaması gibi görünüyor. Siyasi açıdan Zaluzhny bundan sonra çok daha güçlü olabilir.

Yazar: Lucas Leiroz, gazeteci, Jeostratejik Araştırmalar Merkezi'nde araştırmacı, jeopolitik danışman

You can follow Lucas on (X) Twitter and Telegra/m.