100. Yılda Yeşil İyileşme Malatya’da Hayat Buluyor

WWF-Türkiye'nin (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), afetlere karşı daha dirençli ve doğayla uyumlu bir gelecek için başlattığı “Yeşil İyileşme” çağrısının adımlarından biri olan Onarıcı Köy Projesi kapsamında ilk evin inşası 24 Ekim 2023 tarihinde başladı. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, AFAD, Malatya Büyükşehir Belediyesi desteği ve Hacettepe Üniversite işbirliğiyle hayata geçirilen proje ile Malatya'nın Kırlangıç Köyü, enkazın geri dönüşümünü mümkün kılan “modüler” sistemle yeniden inşa edilerek Yeşil İyileşme prensipleriyle uyumlu sürdürülebilir bir yaşam alanı örneğine dönüşecek.

6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş'ta ve 20 Şubat 2023'te Hatay'da meydana gelen ve büyük bir yıkıma sebep olan depremlerin ardından WWF-Türkiye, doğa ile uyumlu ve afetlere dirençli bir Türkiye için yapmış olduğu “Yeşil İyileşme” çağrısı doğrultusunda çalışmalarına devam ediyor. Vakıf, deprem bölgesinde sağlıklı bir gelecek kurma mücadelesi olarak görülen ayağa kalkma sürecinin her aşamasının “Yeşil İyileşme” ilkelerine göre ele alınmasının öneminin altını çiziyor.

Yeşil İyileşme ilkelerinin ilk adımı olarak depremden etkilenen Hatay, Malatya ve Adıyaman illerinin belediye başkanları, uzmanlar, akademi, sivil toplum, uluslararası finans kuruluşları, bakanlıklar ve meslek örgütlerinin de dahil olduğu geniş bir katılımla Yeşil İyileşme Forumu'nu gerçekleştiren WWF-Türkiye; forumun ardından çözüm önerilerinden oluşan “Deprem ve Afetlere Dirençli Bir Gelecek İçin Yeşil İyileşme” raporunu yayımlamıştı.

Forum sonrasında ortaya çıkan enkazın etkili ve sürdürülebilir bir şekilde kullanılması ve yeniden inşaat sürecinde doğanın korunmasına katkı sağlanması amacıyla yola çıkan WWF-Türkiye; AFAD desteğiyle hazırlanan Onarıcı Köy Projesi kapsamında Malatya'nın Yeşilyurt ilçesi Kırlangıç Köyü'nün Yeşil İyileşme ilkelerine göre yeniden inşa edileceği projenin uygulanmasına başladı. Yapılacak 7 evden ilkinin temeli 24 Ekim 2023 tarihinde yerel yöneticiler ve basının katılımıyla atıldı.

WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Yönetim Kurulu Başkanı Nafiz Karadere, “Bugün burada cumhuriyetimizin ikinci yüzyılına örnek bir yaşam alanının temeli atılıyor. Buradaki modelin anlamlı bir diğer boyutu da bakanlık, mülki idare, yerel yönetim, sivil toplum, akademi ve yurttaşlar olarak bir arada bulunmamız” diyerek çok paydaşlı, katılımcı bir şekilde, bilimin ışığında hayata geçen bu modelin geleceğin dayanıklı, doğa temelli yaşam alanlarının kurulması için de bir ilk adım olduğunu belirtti.

Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı Selahattin Gürkan ise, “Kırlangıç Köyü cumhuriyet tarihimizde önemi olan bir köy. Böyle bir köyün seçilmiş olması vizyon meselesidir. Bu anlamda Nafiz Bey'in şahsında WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) yönetimine teşekkür ediyorum. WWF-Türkiye, bozulan ekolojik dengenin yeniden yerine getirilmesi noktasında neler yapabiliriz, nereden başlayabiliriz anlayışıyla tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de yoğun bir çalışma içerisinde. İlk etapta burada yedi evin temelini atıp başlangıcını gerçekleştireceğiz. Bu yedi ev doğanın dengesini bozmayacak bir yapı yaklaşımıyla yapıldığı için çok önemlidir. Biz de Büyükşehir Belediyesi ve yerel yönetimler olarak WWF'in çalışmalarını yakından takip ediyoruz, takdir ediyoruz ve her konuda desteğimizi burada tekrar ifade etmek istiyorum” dedi.

Yeşil İyileşme ilkeleriyle uyumlu, onarıcı ve sürdürülebilir bir yeniden inşa mümkün

Projenin her aşamasında bilim ve sürdürülebilir yaşam ilkeleri ışığında ilerleyen WWF-Türkiye, bir Onarıcı Köy konsepti çerçevesinde tasarlanan Kırlangıç Köyü'nde konut gelişiminin (açık alanların peyzajı dahil) yeşil iyileşme ilkelerine göre planlandığı, inşa edildiği ve geçim kaynaklarının (tarım uygulamaları, çiftçilik vb.) onarıcı tarıma dayalı olduğu sürdürülebilir bir yaşam örneği sunuyor.

Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Mustafa Şahmaran ve ekibi tarafından enkazın geri dönüştürülmesiyle elde edilen malzemeden üretilen modüler inşaat sistemi kullanılacak, ve bölgede önemli geri dönüşüm ve sürdürülebilirlik uygulamaları yapan Mimar Erden Güven danışmanlığında yürütülecek. Proje kapsamında yapılacak evlerin tüm yapısal ve yapısal olmayan (bölme duvarlar) elemanları, gerektiğinde sökülebilir ve takılabilir olarak tasarlandığı için inşa edildiği bölgede kalıcı veya istenildiği zaman tamamıyla sökülüp tekrar başka bir konuma taşınabilir olacak.

Geleneksel yapı malzemeleri yerine geri dönüşüm betonları kullanılarak karbon ayak izini yüzde 40-70, enerji tüketimini ise yüzde 20-30 seviyesinde azaltan proje, inşaat sektörünün en önemli sorunlarından olan yüksek karbon ayak izine de döngüsel ekonomi konsepti çerçevesinde çözüm geliştiriyor. Bu sistem ile prefabrike elemanların kurulumunun ardından ileri kaba inşaatı bitmiş yapılarda çok ciddi işçiliğe gerek duyulmadan ince işçilikle çok hızlı bir şekilde tamamlanacak yapılar, Kırlangıç köyü sakinlerine yuva olacak.

Doğayla çelişen değil doğayla uyumlu işleyen bir yaşam alanı

Deprem sonrası yeniden inşa sürecinde “Yeşil İyileşme” ilkelerine göre planlanan Onarıcı Köy, tüm sakinlerine sadece depremlere değil, iklim krizine de dayanıklı, döngüsel, sürdürülebilir bir yaşam sunuyor. Deprem sonrasında ortaya çıkan enkazın yönetimi ve yaşam alanının yeniden inşasında yenilikçi çözümler ortaya koyan proje, ayrıca yağmur suyu hasadı, güneş enerjisi, atıksu yönetimi gibi döngüsel yöntemlerle, Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılına adım atmakta olduğumuz bu günlerde, doğayla uyumlu ve afetlere dayanıklı bir yaşam biçiminin hayata geçirilmesi için bir umut ışığı oluyor.

Onarıcı tarım ilkeleriyle adım adım toprağı, gıdayı ve yaşamı iyileştiren, iklim değişikliğine dirençli hale getiren sistemlerin geliştirileceği Kırlangıç Köyü'nde uygulanacak sünger yerleşim alanı modeliyle su kaynakları da daha akılcı bir şekilde yönetilmiş olacak. Ayrıca yağmur suyu hasadı, güneş enerjisi, atıksu yönetimi gibi döngüsel çözümlerin uygulanacağı köyde, yerel yaşam ve üretim desteklenirken afetlerle yara almış bölge için doğayla uyumlu ve afetlere dayanıklı yeni bir yaşam biçimi sergilenecek.