Yaşanan Kule Vinç Kazaları Önlenebilir!

Basına ve Kamuoyuna;

06.01.2023 tarihinde İstanbul Fikirtepe’de bulunan bir şantiyede demontaj (söküm) sırasında kule vinç kazası gerçekleşmiş; vinç bomu kırılmıştır. Kaza sonrasında herhangi bir yaralanma ve can kaybı yaşanmamış, şans eseri işçiler zarar görmemiştir.

Benzer bir kaza 20.09.2022 tarihinde Çekmeköy-Sancaktepe-Sultanbeyli metro şantiyesinde meydana gelmiş, bir kule vinç, montaj sırasında, vincin ön bom bağlantısının kopması sebebiyle devrilerek 3 işçinin hayatını kaybetmesine neden olmuştur.

Vinç montaj, kurulumu sırasında yaşanan diğer bir iş kazası 30.12.2022 tarihinde İzmir’de gerçekleşmiş, kule vinç devrilmesiyle oluşan iş kazası sonucu maalesef 6 işçi yaşamını yitirmiştir. Öncelikle yaşanan bu iş cinayetlerinde hayatını kaybeden işçilerin ailelerine sabır dileriz.

Son dönemde yaşanan bu kazaların; çoğunlukla vinçlerin montajı, demontajı yapılırken gerçekleştiği görülmektedir. Yaşanan benzer kazalar; üreticinin belirlediği kurulum el kitabında bulunan montaj ve demontaj kriterlerine uyulmaması, malzeme yorulmaları, imalat kusurları gibi birçok sebebi akıllara getirmektedir. İlgili standartta “Kurma/sökme talimatları, kurulan/sökülen krenin her bir elemanını tanımlamak amacıyla bir yöntem ihtiva etmelidir” ve “kurulum ve söküm sürecinde bulunan kren operatörü, kurucu ve diğer personelin uygun bir şekilde eğitilmesi gerekliliği” belirtilmektedir. (TS EN 14439 +A2)

Kule vinç kurulum ve işletilmesi görevindeki ilgili çalışanlar; gerekli tüm eğitimlerden geçirilip belirlenen yetkinliğe ulaştıktan sonra çalışmaya başlamalıdır. Bununla birlikte değerlendirilmesi gereken diğer bir konu da kurulum-montaj sırasında üreticinin oluşturduğu talimata uygun, yeterli sayıda montaj personeli çalıştırılıp çalıştırılmadığıdır.

Bu cinayetle sonuçlanan iş kazaları irdelendiğinde; açgözlü bir rant politikasının ve bunun sonucu olarak yasal düzenlemeler, yetkin personel, mühendislik ve temel iş güvenliği kurallarının birinci öncelik olmadığı durumlarda kazaların gerçekleştiği görülmektedir.

İş ekipmanlarının güvenli çalışmasını sağlayan unsurları kısaca özetlersek; eğitim, bakım ve yasal denetimler öne çıkmaktadır. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği gereği iş ekipmanlarının yılda en az bir kez, uzman bir denetçi tarafından kontrol edilmesi zorunludur. Kullanım şartları, sıklığı, ekipmanın yaşı gibi faktörler hesaba katılarak periyodik kontrollerin daha sık aralıklarla yapılması Odamız tarafından önerilmektedir.

Bu tip kazaların bir daha tekrarlanmaması ve iş cinayetlerinin önüne geçilmesi amacıyla, kule vinç üretim süreçlerinin kontrolünden başlayarak, piyasa gözetimleri, kule vinç montaj ve operatörlerin eğitimleri ve yetkinliklerinin değerlendirilmesi, malzeme test/analizleri ve periyodik kontrolleri ile ilgili kamu kurumları ve sektördeki tüm bileşenlerle, Makina Mühendisleri Odası olarak her türlü görev ve işbirliğine açık olduğumuzu bir kez daha bildiririz.

İş Kazaları Kader Değildir!

TMMOB Makina Mühendisleri Odası

İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu Sekreteri

C. Ahmet Akçakaya

10.01.2023