ABD Başkanı Donald Trump ile ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell arasında, faiz konusundaki farklı yaklaşımları nedeniyle uzun süredir bir gerginlik yaşanıyor. Öyle ki Trump, Fed’in faizlerde acil indirim yapması gerektiğini sürekli belirtirken, bir yandan da Başkan Powell’a “inatçı moron, kalın kafalı” gibi ifadeler kullanmaktan geri durmuyor. Hatta Trump, faiz indirimi yapmadığı için Powell’ı görevden almak istediğini açıkça söylemiş, Powell ise baskılara boyun eğmemiş ve faiz indirimi için piyasa koşullarının oluşması gerektiğine vurgu yapmıştı. Son dönemde piyasalar Trump ve Powell arasındaki gerginliği takip ederken, bu hafta içinde Trump’tan önemli bir hamle geldi.
Trump, geçtiğimiz salı günü eski Başkan Joe Biden’ın atadığı Fed Yönetim Kurulu Üyesi Lisa Cook’un görevden alındığını duyurdu. Bu karar, Cook’un 2021’de iki farklı mülkü satın almak için 14 gün arayla yaptığı başvurularda her ikisini de ‘ana meskeni’ olarak beyan ettiği suçlamasının ardından geldi. Trump, sosyal medyada paylaştığı açıklamada, Cook’un konut kredisi başvurusunda sahte bilgi sunduğu iddialarını gerekçe göstererek, “Görevinizden alınmanız için yeterli sebep olduğuna karar verdim” dedi. Cook ise Trump’ın kendisini görevden almaya yetkisinin olmadığını ve görevine devam edeceğini dile getirdi. Ardından dün Trump’ın kendisini görevden alma girişimine karşı dava açtı.
Trump’ın bu hamlesi, başkanın bir Fed yöneticisini görevden alma yetkisinin yasal olarak net olmaması nedeniyle tartışma yarattı ve bazı taraflarca “otoriter bir güç gaspı” olarak nitelendirildi. Fed’in tarihinde hiçbir yönetici başkan tarafından görevden alınmamıştı, yani bu tarihte bir oldu. Fed’in tarihinde ilk kez yaşanan bu olay, piyasalardaki gerginliği ve siyasal belirsizlik riskini de arttırdı. Trump’ın attığı adımın Fed’i faiz indirmeye zorlamayı amaçladığı değerlendirmeleri ve Fed’in bağımsızlığı konusundaki endişelerin de etkisiyle, salı gününden beri yükselen ons altın (31.1 gram) 3 bin 447 doları gördü. Böylece 22 Temmuz’dan bu yana en yüksek seviyesine yükseldi. Gram altın ise 4 bin 559 liraya çıkarak rekor kırdı.
Öte yandan Trump, göreve geldiğinden beri diğer para birimlerine kıyasla daha değerli bir dolar istediğini açıkça söylüyor. Ancak bu gelişmeler doların güçlenmesinin de önüne geçiyor. Doların diğer para birimleri karşısındaki değerini ifade eden dolar endeksi (DXY), 97 seviyelerine düştü. Trump göreve geldiğinde dolar endeksi 110’du! Uzmanlar, Powell’ın uygun para politikası ile siyasi talepler doğrultusunda denge kurmakta zorlanabileceği için doların zor ve dalgalı bir dönemden geçeceğini vurguluyor. Ayrıca Trump’ın diğer ülkelere uyguladığı ek vergilerin ABD’deki mali durumu zorlayacak olması da doların güçlenmesini engelleyecek nedenler arasında gösteriliyor. Eylül itibarıyla Fed’in de faiz indirimlerine başlaması bekleniyor. Bu da altın fiyatlarını yukarı yönlü destekliyor.Eylülde ons altında 3 bin 400 doları görmeyi zaten beklediklerini anlatan Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk de şunları söyledi: “Ons altın için şimdi ki hedef 3 bin 440 doları geçmesi. Onstaki asıl hedef ise 3 bin 500 dolar. Şu anda piyasalar faiz indirimini, jeopolitik riskleri yani savaşları ve tabii ki Cook olayını fiyatlıyor. Gram altına gelince daha önce gram 4 bin 500 lirayı görmüş ama işlem olmamıştı. Şimdiyse bu rakamın da üzerine çıktı. Bu bir rekordur. Artık 4 bin 550-4 bin 600 lirayı bekliyoruz. Kur Korumalı Mevduat’tan (KKM) çıkan paranın da altına gitmesi etkili olabilir. 2 ay içinde gramda 5 bin lirayı görebileceğimizi düşünüyorum. İhtiyacı olan ihtiyacı olduğu kadar satsın, kâr amaçlı satış önermiyorum.”
SATMAK İÇİN ACELE ETMEYİN
“Altında beklenen oldu” diyen Altın ve Para Piyasaları Uzmanı İslam Memiş, “Ons beklentimiz bu yıl için 3 bin 400 dolardı, bu gerçekleşti. Şimdi 3 bin 440 doları kırmasını bekliyorum. Sonrasında ise kasım ayında hedefimiz 3 bin 500 dolar. Gram altın da bu yıl ki beklentimizi karşıladı ve 4 bin 550 lirayla tarihi zirvesini yeniledi. Şimdi hedef 4 bin 650 lira. Hem Orta Doğu’daki jeopolitik riskler, hem faiz indirimleri, hem de dolardan gelen destekle gramda bu yıl sonunda 4 bin 650 liraları görmek mümkün” dedi. Memiş, altın yatırımcılarına ise şu tavsiyeleri verdi: “Altın bulunduranlar, nakde ihtiyacı yoksa satmasın. Düşüşler de alım fırsatıdır. Satmak için erken davranmayın.”
Cook, her ne kadar Trump’ın kararına dava açsa da, ABD Senatosu Bankacılık Komitesi, Başkan Donald Trump’ın Fed Yönetim Kurulu adayı Stephen Miran’ın onaylanması için 4 Eylül’de bir oturum düzenlemeye hazırlanıyor. Trump’ın Ekonomi Danışmanları Konseyi’nin başkanlığını yürüten Miran, mevcut durumda Trump’ın diğer ülkelere uygulandığı gümrük vergilerinin, ABD’deki enflasyon üzerinde bir etkisi olmadığını savunarak keskin bir şekilde daha düşük faiz oranları talep ediyor. Ayrıca, Fed’in yönetim yapısının yeniden düzenlenmesini ve ABD başkanının, merkez bankası üzerindeki kontrolünün artırılmasını savunuyor. Bu görüşler, Fed’in bağımsızlığına yönelik etkileri nedeniyle tartışmalara yol açabilir.
Tarifeler tarafında ise Trump, hafta içi yaptığı açıklamada, dijital hizmet vergisi uygulayan ülkelere bu uygulamaları kaldırmadıkları takdirde ek tarifeler uygulayacağını ve ABD’nin yüksek korumalı teknoloji ile çiplerinin bu ülkelere ihracatına kısıtlamalar getireceğini söyledi. Ayrıca, Çin’in ABD’ye mıknatıs vermesi gerektiğini belirten Trump, aksi takdirde yüzde 200 gümrük vergisi veya buna benzer bir şey uygulamak zorunda kalacaklarını ifade etti. Ayrıca Güney Kore ürünlerine uygulanan yüzde 15’lik gümrük tarifesi anlaşmasının değişmeden kalacağını vurguladı. Öte yandan, Trump, Ukrayna ile anlaşma yapmaya yanaşmaması halinde Rusya’ya ağır yaptırımlar uygulayacağını yineledi.
