Sosandra Manastırı Nam-ı diğer Yoğurtçu Kalesi... Bir tarih nasıl yok edilir ?

Sosandra Manastırı (Kalesi) nam-ı diğer yoğurtçu kalesi Manisa il merkezine yaklaşık 20 km uzaklıkta. Şehrin tam batı paralelinde yamanlar dağ sırası üzerinde yer alır. 380 metrelik bir kireçtaşı oluşumu üzerine kurulan yapının doğu ve güney yönlü kara bağlantısı bulunur. Batı ve kuzey yönü ise Gediz (hermos) ovasına hakim konumda yaklaşık yarım km uçurumdur.

19:21:09 | 2021-03-25

13. Yüzyılda yapımı gerçekleştirilen tarihi eserin yapımı ile ilgili iki güçlü iddia vardır. Bunlardan ilki;  Bizanslılar tarafından Türkmen akınlarını engellemek için  inşa edilmiş (Neokastron) olma ihtimalidir. Ancak Manisa ve çevresinde bu yüzyıllarda gerçekleştirilen 20 neokastron arasında yoğurtçu-sosandra kalesinin  ismi  hiçbir kaynakta geçmez.

Bu durumda akla en yatkın iddia Sosandra Manastırı olma ihtimalidir.

Haçlı seferleri sırasında Latinlere karşı önemli başarılar elde eden III. Ionnes Dukas Vatatzes yeni saldırılara karşı devletin idari başkentini Manisa’ya (Magnesia ad Sipylum) taşıdı.  Ayrıca imparatorluk hazinesinin de, Vatatzes’e ait bir saraya sahip olan Magnesia’da (Nymphaion) yer aldığı yine Bizans kaynaklarından öğreniyoruz.

“III. Ionnes Dukas Vatatzes tarafından Latinlere karşı 1224'lerde kazandığı zaferin onuruna Meryem Ana'ya adanmış bir kilisenin de içinde yer aldığı Sosandra Manastırı'nı yaptırmıştır. Bu kilise, "Sosandra'nın Meryem'i" diye anılmaktaydı. Sosandra kelimesi Hellen dilinde "İnsanları koruyan" anlamına gelmektedir. Tarihi kaynaklardan, Magnesia ve çevresindeki birçok kentin gelişmesinde önemli katkısı bulunan III. Ionnes Dukas Vatatzes’in 3 Kasım 1254’de Manisa’da öldüğü ve aziz ilan edildiği, mezarının da Manisa yakınlarındaki Susanda Manastırı’nda yer aldığı bilinmektedir. Bizanslı kronikçi Pakhymeres, Vatatzes’in Sosandra Manastırı’nda yer alan lahdinin, Türkler’in işgaline karşı gizlice manastırdan Magnesia’ya Manisa yani Magneseia ad Meandrum) taşındığı, ancak kentin 1313 yılında Türkler’in eline geçtiği gün lahdin surlardan aşağı atılarak parçalandığını anlatmıştır.” *

Bu manastırın önce Magnesia'da ardından,  Magnesia'nın batı kısmındaki Gürle Vadisi nin Kuzey doğusunda yer alan Manastır’da (Gökçeler Köyü)  yer aldığı ve son olarak şu anda bulunduğu yere taşındığı nı düşünebiliriz. Bu taşınma işleminin doğu dan gelen Yörük – Türkmen göçüne karşı korunma içgüdüsüyle yapıldığını da söyleyebiliriz. Aynı zamanda ve yüzyılda doğu – batı ekseninde sürekli hareket halinde olan ve yerel güçlere karşı saldırı yağma yapan haçlı çetelerine karşı korunma içgüdüsüyle de yapıldığı düşünülebilir. 

Yoğurtçu kalesi ismi ise bölgeyi 1313 tarihinde ele geçiren Saruhanoglu beyliği ve çevresindeki Yörük Türkmen topluluklarının bu yapıyı “mandra” olarak kullanması sonucu ortaya çıkıyor.

“Tüm engellemelere rağmen bölgeye yerleşmeyi başaran Yörükan grupları kaleyi Yoğurt yapımı ve depolaması için kullanınca kalenin adı Yoğurtçu Kalesi olarak anılmaya başlamıştır.” **

Her ne olursa olsun, 800 yıldır dimdik ayakta kalan sosandra  kalesi ; günümüzde korunmuyor. Üzerinde keçiler otluyor. Etrafı plastik atıklarla kirletiliyor. Restore edilerek dünya kültür mirasının parçası olması gereken bu yapıya gereken önem verilmiyor. Etrafına açılan taş ocaklarıyla ve vadisinde talan edilip dağıtılan doğal memba  suyu ile tarihi ve doğal bir güzellik yok ediliyor.

İlker Kaplan

www.ekonomiknokta.com

Tarih, doğa, turizm yazıları...

Kaynaklar

https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Yo%C4%9Furt%C3%A7u_Kalesi

* https://sinirlarolmadan.blogspot.com/2019/05/yogurtcu-kalesi-mi-sosandra-manastr-m.html?m=1

** http://arkeodenemeler.blogspot.com/2013/10/yogurtcu-kalesi-manisa-lydia-merkez.html?m=1

World Media Group (WMG) Haber Servisi




ETİKET :   sosandra-manastiri-turizm-yazilari

Tümü