SKDM İçin Geri Sayım Başladı

EYODER’den işletmeleri SKDM yükümlülüklerinden kurtaracak yol haritası

Türkiye’nin bir numaralı ihracat pazarı olan Avrupa Birliği ile ticaretini yeniden şekillendiren Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması’nda (SKDM) mali yükümlülüklerin devreye girmesi için artık bir yıldan daha az bir zaman kaldı. 1 Ocak 2026 itibarıyla alüminyum, çimento, demir-çelik, elektik, hidrojen ve gübre sektörlerinde AB Emisyon Ticaret Sistemi’ndeki (ETS) ücretsiz tahsilatlar kademeli olarak sonlandırılmaya başlanacak. EYODER Başkanı Onur Ünlü, Enerji Verimliliği Haftası dolayısıyla yaptığı açıklamada belirlenen altı sektör ve onlara hizmet eden yan sektörlerin enerji verimli hale gelerek mali yükümlülüklerden kurtulması için 6 adımlık bir yol haritası çizdi.

Üretici sektörlerin rekabet gücünün korunması ve karbon kaçağının önlenmesi amacıyla 2023 yılında devreye alınan Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması’nın (SKDM) raporlama yükümlülüğü içeren geçiş dönemi bu yıl sona erecek. 1 Ocak 2026 itibarıyla alüminyum, çimento, demir-çelik, elektik, hidrojen ve gübre sektörlerinde doğrulama ve karbon fiyatlandırmaya ilişkin yükümlülükler devreye girecek. Böylece AB Emisyon Ticaret Sistemi’ndeki (ETS) ücretsiz tahsilatların 2026’dan başlayarak 2034’e kadar kademeli olarak sonlandırılması öngörülüyor. Türkiye’de enerji hizmet şirketlerini temsil eden tek sivil toplum kuruluşu olan Enerji Verimliliği ve Yönetimi Derneği’nin (EYODER) Yönetim Kurulu Başkanı Onur Ünlü, Enerji Verimliliği Haftası dolayısıyla yaptığı açıklamada belirlenen altı sektör ve onlara hizmet eden yan sektörlerin enerji verimli hale gelerek mali yükümlülüklerden kurtulması için 6 adımlık bir yol haritası oluşturdu. Ünlü ayrıca, altı sektörün mali ve idari yükümlülükleri olduğunu ancak döngüsel ekonomi kapsamında başta kaynak yoğun sektörler olmak üzere tüm sektörlerin daha yüksek standartlara geçmesi gerektiğine dikkat çekti.

Şirketler için SKDM yol haritası

1. Detaylı Enerji Etüdü: İlk adımda işletmenin uzun dönem enerji tüketim verilerinden enerji girdi çıktılarına kadar tüm süreç ve prosesler, enerji hizmet şirketleri tarafından detaylı olarak incelenir ve analiz edilir. Referans yıl ve referans emisyon düzeyi belirlenir. Bu sayede verimsizlikler ve kayıplar tespit edilerek verimliliği artırmak ve enerji maliyetlerini düşürmek için projeler tasarlanır.

2. Tasarruf Eylemleri: Operasyonel değişiklikler ile enerji ve kaynak tasarrufu sağlayacak tasarruf eylemleri herhangi bir yatırım gerektirmez. Bu adım emisyonda ciddi düşüşler sağlamasa da sonuçları hızla görülebilir. İzolasyon eksikliklerinin giderilmesi, operasyon sıcaklıklarının gözden geçirilmesi, iklimlendirme sisteminin ayar sıcaklıklarının yeniden yapılandırılması, buhar, su ve hava kaçaklarının giderilmesi gibi tasarruf projeleri ile yüzde 5-10 arasında enerji, kaynak ve emisyon azaltımı sağlanabilir.

3. Mikro Enerji Verimliliği Yatırımları: Yaygın olarak kullanılan ve hızlıca tedarik edilip devreye alınabilen düşük bütçeli bu yatırımlar, uzun vadeli emisyon azaltım stratejilerine ciddi katkı sağlar. Atık ısı geri kazanım sistemleri, pompa revizyonları, aydınlatma sistemi değişimi ve kondenstopların yenilenmesi gibi mikro enerji verimliliği projeleri ile sağlanacak enerji, kaynak ve emisyon azaltımı yüzde 10-15 arasında olur.

4. Makro Enerji Verimliliği Yatırımları: Derin renovasyon olarak da adlandırılan ve daha yüksek yatırım bütçesi ihtiyacı olan bu adımda, enerji, kaynak ve emisyon azaltımına yüzde 20-30 arası katkı verilebilir. Kazan dairesi modernizasyonu, merkezi soğutma sistemi renovasyonu ve iklimlendirme sistemi dönüşümü gibi çalışmaları kapsayan bu çalışmalar her ne kadar görece daha yüksek yatırım maliyeti gerektirse de bu projelerin yatırım geri ödeme süresi 2-3 yıldır.

5. Fosil Yakıttan Çıkış: Tasarruf ve verimlilik projeleri ile enerji ve kaynak tüketimi azaltıldıktan sonra fosil yakıttan çıkış projelerine başlanabilir. Günümüzde bu konudaki tek çözüm ısı pompalarıdır. Bu sistemin sadece ısıtma odaklı değil, aynı zamanda ısı kaynağı olarak da tasarlanması şirketin emisyon azaltım stratejilerine hizmet eder. Günümüz elektrik ve doğal gaz fiyatları ile geri ödeme süresi analizleri yapıldığında ısı pompası yatırımları kendini 3-4 senede amorti eder.

6. Yenilenebilir Enerji: Son adım, önce azaltılan sonra da fosil yakıttan dönüştürülen enerjiyi yenilenebilir kaynaklardan tedarik etmek olmalıdır. İşletme, yatırım bütçesi veya finansman imkanları el veriyorsa kendi yenilenebilir enerji santralini kurabilir. Ancak bütçe, kurulum yeri, gerekli izinler veya altyapısal problemler nedeniyle bu mümkün değilse dışardan tedarik edilen elektriğin yenilenebilir kaynaklardan sağlandığından emin olmak, şirketin emisyon azaltma stratejileri nedeniyle son derece önemlidir.

“Yolun başındaki şirketler bu yıl ilk üç adımı tamamlayabilir”

Ünlü, enerji verimliliği çalışmalarında henüz birinci aşamada olan işletmelerin bir sene içerisinde tüm adımları tamamlamasının mümkün olmadığını söyleyerek, “Ancak geçiş sürecinin kademeli olacağı göz önünde bulundurulduğunda, bu yıl durum tespiti, tasarruf ve verimlilik projeleri olmak üzere ilk üç adımı hızlıca hayata geçirmek de yeterli olacaktır” dedi.