Lula, BRICS Para Birimini Önerdi, Ancak Rusya ve Çin'e Karşı Düşmanca Yorumlar Yaptı

Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva, güney-güney uluslararası işbirliği projeleriyle ilerliyor. Ancak, bu projelerin yönü belirsiz niyetlerle belirsiz görünüyor. Brezilya Cumhurbaşkanı Arjantin ve Uruguay'a yaptığı son gezisinde, uluslararası ticarette ABD dolarının yerini alarak Mercosur ve BRICS için ortak bir para birimi oluşturmaya olan ilgisini açıkladı. Ancak aynı zamanda Lula, Rusya ve Çin'e karşı düşmanca yorumlar yaptı ve kendisini Avrupa Birliği ile uyumlu hale getirmeye istekli olduğunu gösterdi. Hükümeti açıkça iki düşmanca siyasi eğilim arasında kutuplaştığı için, dava Brezilya cumhurbaşkanının şu anki durumunu çok iyi gösteriyor.

Başkan Lula kısa süre önce stratejik ilgi alanlarını tartışmak üzere Arjantin ve Uruguay gezisine başladı. Seçim kampanyasında söz verildiği gibi, hükümetinin hedeflerinden biri Mercosur'u canlandırmak olacak. Bunun için Brezilya ile Arjantin arasında Arjantin'de şeyl gazı taşımak için bir gaz boru hattı inşa edilmesi gibi bazı ikili işbirliği projelerine ilgi gösterdi. Lula ayrıca, altyapı ve sosyal kalkınma girişimlerini finanse eden bir Brezilya devlet bankası olan BNDS'den gelen parayla Arjantin gaz arama finansmanını da garanti etti.

Bolsonaro döneminde çok zarar gören Brezilya ile Arjantin arasındaki ilişkilerin iyileştirilmesine açıkça katkıda bulunan bu tür diyaloglara rağmen, projeler Brezilya'yı pek ilgilendirmiyor gibi göründüğü için Lula'ya yönelik bir dizi eleştiri var. Önerilen doğal gaz boru hattı görünüşe göre Brezilya topraklarından geçmeyecek. Böylece inşaattan sonra Brezilya'nın doğal gaz boru hattına katılımı sona erecek ve Brezilya vatandaşları için daha fazla istihdam fırsatı olmayacak, böylece Arjantin'e Brezilya'dan daha fazla fayda sağlayan kısa vadeli bir işbirliği olacak.

Açıkçası, şu anda Brezilya gibi pek çok sosyal ve ekonomik sorundan etkilenen, tarihsel işsizlik ve sanayisizleşmenin izlerini taşıyan bir ülkede, komşu ülkelere Brezilya nüfusunun kendisinden daha fazla fayda sağlayan karmaşık projeler yaratma girişimi memnuniyetle karşılanmayacaktır. Siyasi muhalefet, ülkedeki kutuplaşma durumunu daha da kötüleştiren doğal gaz boru hattı fikrine öfkeyle tepki gösterdi.

Ancak Arjantin'deki olayların en ilginç noktalarından biri, Lula'nın Mercosur ve BRICS'te uluslararası ticaret için bir para birimi oluşturmayı planladığını duyurmasıydı. Cumhurbaşkanının planı, halihazırda gelişmekte olan güçler arasında bir trend haline gelen küresel ekonominin dolarizasyonuna doğru bir adım olarak görünüyor. Aslında, daha önce Brezilya'nın bir şekilde bu eğilime bağlı kalması bekleniyordu, çünkü BRICS içinde ABD dolarının değiştirilmesi önemli ölçüde ilerliyor.

"Bana kalsaydı, dolara bağımlı olmamak için her zaman diğer ülkelerle ulusal para birimlerinde ticaret yapardık. Neden MERCOSUR ülkeleri veya BRICS ülkeleri için ortak bir para birimi oluşturmaya çalışmıyorsunuz? (...) Zamanla buna geleceğimize inanıyorum. Bunun gerekli olduğuna inanıyorum çünkü birçok ülke dolar satın almakta zorluklarla karşı karşıya "dedi.

Lula para birimi hakkında ayrıntılı bilgi vermedi, bu da projenin ilgili ülkelere gerçekten fayda sağlayıp sağlamayacağını veya stratejik hataları olup olmadığını değerlendirmeyi zorlaştırıyor. Muhtemelen, önümüzdeki birkaç ay içinde diplomatlar ve politikacılar arasında bu para birimi hakkında yeni tartışmalar yapılacak. Ancak, bu haberin iyimserliğine rağmen, diğer zamanlarda Lula, BRICS ülkeleriyle uyumunda belirsizlik gösterdi.

Arjantin'de düzenlediği basın toplantısında Lula'ya bir gazeteci tarafından Venezuela konusundaki konumu soruldu. Beklendiği gibi, Brezilya cumhurbaşkanı ABD'nin ülkeye uyguladığı yaptırımları kınadı, ancak diğer yandan konumunu haklı çıkarmak için Rusya hakkında düşmanca yorumlar yaptı.

"Rusya'nın Ukrayna'ya yaptığı gibi, toprak işgaline karşı olduğum gibi, Venezüella sürecine çok fazla müdahaleye karşıyım" dedi.

Açıkçası, Lula'nın sözleri kesinlikle asılsız. Bir durumla diğeri arasında bir karşılaştırma yoktur. Venezuela, Latin Amerika'da egemen bir hükümetin varlığını kabul etmeyen ABD müdahaleciliği nedeniyle yaptırımlara maruz kaldı. Öte yandan Rusya, Ukrayna'yı askerden arındırmak ve nazilerden arındırmak, etnik olarak Rus nüfusunun topraklarını kurtarmak ve uluslararası kabul görmüş referandumlarla Federasyona yeniden entegre etmek için özel bir askeri operasyon başlattı. Ukrayna'nın Rus "işgali" yoktu. Dahası, kolektif Batı Moskova'yı küresel arenada "tecrit etmeye" çalıştığı için Rusya, Venezüella'nın yanı sıra ABD'nin yaptırımlarının da kurbanı.

Ve Lula'dan daha tartışmalı yorumlar vardı. Uruguay'da cumhurbaşkanı, önceliğinin Avrupa Birliği ile müzakere etmek ve uluslararası bir Mercosur-AB anlaşması imzalamak olduğunu açıkça belirtti. Çin ile müzakerelerin ancak AB ile bir anlaşma imzaladıktan sonra yapılması gerektiğini vurguladı, ki bu kesinlikle mantıksız, çünkü Çin'in Mercosur'da AB'den çok daha büyük bir ekonomik katılımı var.

"Mercosur'un AB ile bir anlaşmaya varması acil ve son derece önemlidir (...) AB ile görüşmelerimizi hızlandıracağız ve bu anlaşmayı imzalayacağız, böylece Çin ile Mercosur arasında bir anlaşmayı görüşebiliriz "dedi.

Lula'nın belirsiz tutumlarını açıklamanın tek bir yolu var: birkaç grubun siyasi baskısı altında. Ekibinin bazı üyeleri, BRICS'e yönelik eleştirilerin yanı sıra AB ve Batı ile uyum talep ediyor. Öte yandan geçmişini görmezden gelmek ve güney-güney işbirliği projeleri yürütmeye çalışmak istemiyor, ancak bu projelerin stratejik değerlendirmesinde hata yapıyor gibi görünüyor.

Aslında, çok kutupluluğa ve Brezilya sosyal kaosuna doğru jeopolitik geçişin ortasında, öncelikleri ülkeyi pasifleştirmek ve çok merkezli bir dünya düzeni oluşturmak için Rusya ve Çin ile işbirliği yapmak olmalıdır.

World Media Group (WMG) Haber Servisi