İş yerlerindeki kaygı ve stres

Ekonomik belirsizlikler, artan performans beklentileri ve çalışma hayatındaki hızlı değişim, çalışanlar arasında stres, kaygı ve tükenmişlik duygusunu giderek yaygınlaştırıyor. Araştırmalar ise bu durumun Türkiye’de daha yaygın olduğunu gösteriyor. Gallup’un her yıl yayımladığı Küresel İş Yeri Durumu Raporu’nun 2025 sonuçlarına göre global ortalamada her 100 çalışandan 40’ı yüksek stresli olduğunu söylerken Türkiye’de bu sayı 69’a yükseliyor. Globalde öfkeli olduğunu belirtenlerin oranı yüzde 20, Türkiye’de yüzde 40. Benzer şekilde globalde yüzde 20 olan hüzünlü çalışan oranı Türkiye’de yüzde 30. Kurumsal esenlik çözümü Wellbees’in verileri de bu sonuçları destekliyor. Buna göre 2023 yılında Wellbees psikologlarından randevu alma nedenlerinde romantik ilişkiler-evlilikten sonra ikinci sırada yer alan kaygı, 2024’te ilk sıraya yerleşti. Bu yılın ilk yarısında ise hem ilk sıradaki yerini korudu hem de bu nedenle başvuranların oranı arttı. Öyle ki Wellbees psikologlarına danışan her 5 kişiden 1’inin gerekçesi kaygı oldu.

“Yöneticilerin çalışan üzerindeki etkisi eş etkisiyle aynı düzeyde”

Çalışanlar arasında stres, öfke, hüzün ve kaygı artarken özellikle müdür, direktör gibi orta kademe yöneticilerde de baskı ve sıkışmışlık hissinin arttığı görüldü. Wellbees kullanıcılarının yüzde 15’ini oluşturan yöneticiler, özellikle son dört senedir kendilerini ekiplerinden daha kötü hissediyor. Gallup’un araştırmaları son 12 yılda yönetici bağlılığının yalnızca iki kez düştüğüne, bunlardan birinin pandemi zamanında, birinin ise geçtiğimiz yıl yaşandığına işaret ediyor. Deloitte’un yaptığı bir global araştırmaya göre de tepe yöneticiler ekipleriyle karşılaştırıldığında en az onlar kadar stresli ve kaygılılar. Depresif, yorgunluk ve yalnızlık hisleri ise çalışanlarından daha yüksek. Üstelik bu durum yalnızca yöneticilerin kendilerini değil, ekiplerini de olumsuz etkiliyor. İngiltere’de UKG’nin 10 binden fazla çalışanla yaptığı araştırma, yöneticilerin ekipleri üzerindeki esenlik etkisinin terapist ve doktorlardan güçlü; eş etkisiyle neredeyse aynı düzeyde olduğunu ortaya koyuyor. Wellbees verilerine göre de bir yöneticinin esenliğiyle ekibinin mutluluğu arasında yalnızca yüzde 5’lik bir fark var. Bu da yöneticinin ruh halinin doğrudan ekibe yansıdığını gösteriyor.

“Yöneticiler alt ve üst kademeden baskı görüyor”

Wellbees CEO’su Melis Abacıoğlu, bu durumun mutluluk, bağlılığın yanı sıra şirketlerin finansal tablolarını da etkilediğine dikkat çekerek, “Bir şirketin çalışanları genel olarak mutlu olabilir. Ancak bir departmanın yöneticisi mutsuzsa onun ekibinin mutluluk ortalaması, şirketin genel ortalamasının altında kalıyor. Bunun tam tersi de söz konusu, yönetici mutluysa çalışan da mutlu. Çalışanlardan esenlik ve anlayış, üst kademeden ise verimlilik baskısı gören yöneticiler ise kendini yorgun ve sıkışmış hissediyor.  İşin sonunda bu durum, moral meselesinin ötesine geçerek finansal bir sonuç haline geliyor. Çünkü kaygısı ve stresi yüksek olan ekip ve yöneticiler, bir süre sonra tükendikleri için sürdürülebilir performans üretemiyor. Dolayısıyla yöneticilerini ve çalışanlarını desteklemeyen şirket, aslında kendi kârlılığını zedeliyor” dedi.

“Her şeyi kontrol etme yaklaşımı güvensizlik yaratıyor”

Şirketlerin başarısında çalışanların ve yöneticilerin insani ve profesyonel ihtiyaçlarının karşılanmasının kilit rol üstlendiğini vurgulayan Abacıoğlu şunları söyledi; “İş hayatındaki kaygı ve stres giderek artarken çalışanlar da artık yalnızca maaş ve yan haklar değil, psikolojik güvenlik, anlam duygusu ve değer gördükleri bir çalışma ortamı talep ediyor. Buna karşın ülkemizde yöneticilerde yaygın olan ‘her şeyi kontrol etme’ yaklaşımı ekiplerde güvensizlik yaratıyor. Güvenin olmadığı yerde bağlılık kurulamıyor, motivasyon düşüyor. Bu nedenle şirketlerin çalışanlarına daha kapsayıcı, empati temelli bir kültür sunarken yöneticilerinin motivasyonunu artırmak için de hem onların kapasitesini geliştirmeye hem de taşıdıkları yükü paylaşmaya odaklanmaları gerekiyor. Biz de Wellbees olarak şirketlere bu süreçte destek vermek üzere çalışan esenliğinin yanı sıra lider esenliğine de odaklanıyor, şirketlere özel lider esenliği eğitimleri düzenliyoruz.”