İKV Başkanı Zeytinoğlu: “AB Yapay Zekâ Yasası Yürürlüğe Girdi”

Buna göre AB’de yapay zekâ kullanımı riskine göre farklı kategoriler altında inceleniyor. Sosyal puanlama yapan yapay zekâ uygulamaları, insan davranışını manipüle eden sistemler, duygu tanıma sistemleri, biyometrik veriyi uzaktan tanıyarak önleyici polislik gibi bazı uygulamalar temel haklara aykırı olduğu gerekçesi ile yasaklanırken, sağlıkta, işe alımda veya kredi başvurularının değerlendirilmesinde kullanılan bazı sistemlere de sıkı kurallar getiriliyor. Yüksek riskli olarak adlandırılan bu tür uygulamalarda, risk önleyici sistemler, yüksek kaliteli veri setleri, kullanıcı bilgisi, insan denetimi, siber güvenliğe ilişkin kurallar gibi şartlar getiriliyor. Chatbot’lar gibi örneğin çevrim içi alışverişte karşımıza çıkan yapay zekâ uygulamalarında ise, kullanıcıların mutlaka bir makineyle iletişimde oldukları hakkında uyarılmaları gerekiyor. ‘Deep fake’ teknolojisi ile video, fotoğraf veya sesle oynandığında bunun mutlaka bildirilmesi, biyometrik veriye dayalı sınıflandırma veya duygu tanıma ve algılama sistemleri kullanıldığında da kullanıcılara bilgi verilmesi şart. Spam filtreleri veya video oyunlar gibi bazı uygulamalar ise düşük riskli olarak görülerek herhangi bir koşul getirilmiyor.

Yapay zekâ yasası aynı zamanda genel amaçlı yapay zekâ modelleri için de kurallar getiriyor. Üye Devletler 2 Ağustos 2025’e kadar yapay zekâ kurallarının uygulanmasından sorumlu olacak ve piyasa denetim mekanizmalarını uygulayacak ulusal makamları belirleyecek. AB düzeyinde ise sorumlu Avrupa Komisyonunun Yapay Zekâ Ofisi olacak. Avrupa Yapay Zekâ Kurulu ise yapay zekâ yasasının tüm Üye Devletlerde yeknesak uygulanmasından sorumlu olacak. Yüksek riskli yapay zekâ uygulamaları ile ilgili kuralları ihlal edenlere küresel yıllık cirolarının %7’sine kadar çıkabilecek cezalar uygulanabilecek. Kabul edilemez riski olan yapay zekâ ile ilgili yasanın hükümleri altı ay içinde uygulamaya girecek. Genel amaçlı yapay zekâ modelleri için kurallar 12 ay sonrasında diğer hükümler ise en geç 2 Ağustos 2026’ya kadar uygulamaya girecek. Avrupa Komisyonu genel amaçlı yapay zekâ modelleri sağlayıcılarına yönelik uygulama esasları oluşturulması için çalışmalara başladı. Bununla ilgili tüm STK’ların, şirketlerin, uzmanların görüşlerini bildirerek katılabileceği bir danışma süreci başlatıldı. Nisan 2025’e kadar uygulama esaslarının belirlenmesi hedefleniyor.”

İKV Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, AB dijital gündemi ile yakından ilişkili olan yapay zekâ uygulamaları ile ilgili yasanın önemli yükümlülükler doğurduğunu belirtti ve Türkiye-AB ilişkileri açısından AB Tek Pazarı’nın yapısı, norm ve kurallarının yeniden yazıldığı bir süreçte Türkiye-AB ilişkilerinin güncellenmesi ve üyelik perspektifinin yeniden canlandırılmasının önemine dikkat çekti. Başkan Zeytinoğlu sözlerini şöyle tamamladı:

“Geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan Türkiye’yi yüksek teknoloji yatırımlarının odağı haline getirecek HIT-30 Yüksek Teknoloji Yatırım Programı’nı tanıttı. Bu kapsamda yüksek teknoloji yatırımlarını artırma ve ihracatımızda yüksek teknolojili ürünlerin oranını yukarıya çekmek amaçlanıyor. Bu hedeflerin teşvik edilmesi çok önemli. Aynı zamanda Türkiye’nin AB süreci ile ilişkisi unutulmamalı. Yüksek teknoloji yatırımları için bir merkez olmak dijitalleşme ve yapay zekâ dahil olmak üzere en güncel norm ve standartlara uyumu gerektiriyor”.