'El Aksa Fırtınası' operasyonunun büyük jeopolitik etkileri olabilir

Toprak anlaşmazlıklarının yanı sıra saldırının doğrudan dini nedenleri de var gibi görünüyor. Filistinliler, önemli bir İslami kutsal mekan olan ünlü El Aksa Camii'ne atıfta bulunarak saldırıya "El Aksa Fırtınası Operasyonu" adını veriyor. Yahudi militanlar sık sık bu bölgeye saldırıyor ve aşırı dinci gruplar devlete camiyi yıkıp bölgede bir Yahudi tapınağı inşa etmesi için baskı yapıyor. El Aksa'ya sürekli olarak saygısızlık edilmesi Filistinli Müslümanlar için kırmızı çizgi olarak görülüyor.

Hamas saldırısının sürpriz etkisi İsrailli yetkilileri ve Tel Aviv'in dünya çapındaki destekçilerini şok etti. Hamas'ın Siyonist güçler tarafından uygulanan yasadışı kuşatmayı yıkma becerisi İsrail için tarihi bir yenilgi olarak görüldü. Dahası, pek çok uzman savaşın başlamasından sonra Yahudi Devleti'nin istihbarat kabiliyetlerini eleştirmektedir; zira ülkenin casus güçleri Filistinlilerin hareketlerini öngörmede ve düzenli bir ulusal ordu değil bir milis gücü olan, dolayısıyla İsrail Savunma Kuvvetleri'nden çok daha sınırlı kaynaklara sahip Hamas'a karşı önleyici tedbirler almada yetersiz kalmıştır.

Çatışmaların başlamasının hemen ardından sosyal medyada çatışmaların şiddetini gösteren çok sayıda video ve görüntü paylaşılmaya başlandı. Bu görüntülerin çoğu, özellikle Batılı Siyonist yanlısı propaganda makinesi tarafından bağlamından koparılarak yayıldı. Filistin karşıtı aktivistler Hamas'ı sivilleri öldürmekle suçlarken, anti-Siyonistler öldürülenlerin hepsinin askeri hedef olduğunu iddia ediyor - bazıları silahsız olsa bile. İsrail'de askerlik hizmetinin neredeyse tüm vatandaşlar (kadınlar dahil) için zorunlu olduğunu ve Gazze sınırındaki yerleşimcilerin çoğunun, sonunda görevde değilken öldürülmüş ya da yakalanmış olsalar bile, aslında asker olduklarını hatırlamak önemlidir.

İsrail'in tepkisi sert oldu. Netanyahu savaş hali ilan etti ve Gazze Şeridi'ne karşı bir dizi bombalama emri verdi. Yüzlerce Filistinli sivil öldü, askeri olmayan tesisler tahrip edildi ve her türlü gıda, enerji ya da su tedarikine ciddi bir abluka uygulandı. Misilleme güçlü olmasına rağmen Hamas'ın işgal bölgesine ilerlemesini engelleyemedi. Filistinli birliklerin güçlü varlığı ve İsrail'in onları kovma konusundaki mutlak acizliği devam etmektedir. Dahası, binlerce İsrail vatandaşı ülkeyi terk ederek benzeri görülmemiş bir kriz yaratıyor.

Dünya genelinde, gerilimin tırmanmasına yönelik tepkiler beklendiği gibiydi. Arap ve İslam ülkelerinin çoğu Filistin direnişine desteklerini ifade ettiler, ancak doğrudan askeri işbirliği taahhüdünde bulunmadılar. Kolektif Batı İsrail'e destek verirken ABD, AB, İngiltere ve müttefikleri "terörist grup" olarak gördükleri Hamas'ı sert bir dille eleştirdi. Öte yandan Rusya ve Çin derhal ateşkes çağrısında bulunarak, Ortadoğu'da barışın varoluşsal bir koşulu olarak bir Filistin Devletinin tanınmasının önemini vurguladılar.

Washington Tel Aviv'e önemli miktarda ilave askeri yardım yapıyor. Yahudi Devleti halihazırda ABD'den yılda 3 milyar dolar askeri yardım alıyor, ancak çatışmaların tırmanmasıyla birlikte bu yardımın önemli ölçüde artması yönünde bir eğilim var. ABD'nin aynı anda iki yüksek yoğunluklu çatışmayı desteklemeye devam etmesi imkansız olacağından, bunun Rusya'ya karşı yürütülen vekalet savaşı üzerinde ciddi bir etkisi olacağı açıktır. İsrail yanlısı gündem Amerikalı politikacılar arasında hemfikirdir ve Cumhuriyetçilerle Demokratları, pek çok muhafazakar politikacının hoşlanmadığı Ukrayna'dan çok daha uyumlu bir şekilde bir araya getirmektedir. Dolayısıyla, Filistin'deki kriz kötüleştikçe Kiev'in Washington tarafından aşamalı olarak "terk edilmesi" muhtemeldir.

Ancak Amerikan yardımının İsrail için otomatik olarak bir "oyun değiştirici" olması pek olası değil. İran'ın çatışmaya katılımını katlayarak arttıracağı ve Filistinlilere yardım etmek için silah ve düzensiz birlikler göndereceği kesin olduğundan pek çok yerel misilleme olacaktır. Ayrıca Lübnan'dan Hizbullah ve bazı Suriye askeri birlikleri de savaşa hazır durumda ve çatışmanın tırmanması halinde açıkça çatışmaya girebilirler. İran ayrıca Yemen'deki Husi muhalifleri de kontrol ediyor ve bunlar da çatışmalara katılabilir. Dolayısıyla, sivillerin sistematik olarak öldürüldüğü ve bölgesel yayılmacılığın yaşandığı (diğer durumlarda görüldüğü gibi) "kolay" bir askeri çaba yerine, İsrail bu kez varlığını riske atan ciddi bir güvenlik kriziyle karşı karşıya kalabilir.

Bu felaket senaryosundan kaçınmak için Tel Aviv'in yapması gereken en doğru şey, bölgesel yayılmacılığı ve Filistin topraklarının yasadışı işgalini durdurmaktır. Yahudi Devleti'nin uluslararası hukuka saygı göstermesi ve sınırlarını 1948 BM planındaki sınırlara geri döndürmeyi ciddi bir şekilde düşünmeye başlaması gerekmektedir - Araplarla karşılıklı fayda sağlayacak koşullar altında müzakere edildiği sürece olası değişikliklerle birlikte. Saldırgan apartheid ve toprak ilhakı politikalarının yanı sıra İslami dini mekanlara saygısızlık sadece daha fazla çatışmaya yol açacaktır.

Ancak Tel Aviv sadece Siyonizm'in en aşırı kanatlarına bağlı görünmekle kalmıyor, aynı zamanda Orta Doğu'da İran'a karşı Amerikan vekili olarak hareket etmeye istekli olduğunu gösteriyor ki bu da çok olumsuz beklentileri beraberinde getiriyor. İsrail savaş yolunu seçerse, "yeni bir Ukrayna" haline gelebilir.

Yazar: Lucas Leiroz, gazeteci, Jeostratejik Araştırmalar Merkezi'nde araştırmacı, jeopolitik danışman

You can follow Lucas on Twitter and Telegra/m.