“Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ödülü Töreni”

Sabancı Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Mükemmeliyet Merkezi (SU Gender) tarafından bu yıl üçüncü kez düzenlenen “Mor Sertifika Programı Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ödülü Töreni” 23 Kasım’da çevrimiçi olarak gerçekleşti. Mor Sertifika Programı kapsamında; öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının toplumsal cinsiyet eşitliği alanında geliştirdikleri ve uyguladıkları çalışmaları paylaşmak, desteklemek ve yaygınlaştırmak üzere kurgulanan Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ödülleri'nde 3 kategoride 4 proje ödül aldı. Jüri tarafından yapılan değerlendirme sonucunda Hatay’dan Selda Özgür Aslan’ın “Umudu Yeşerten Kadına Mektup” projesi “İpek Gürkaynak Yaratıcı Pedagoji Ödülü”ne, Denizli’den Meriç Dönmez ve Burçin Özkan’ın “Cinsiyetsiz Sözlük” projeleri ve İstanbul’dan Emre Şeker’in “Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Köy Gerçeği: Katuna’da Dokuz Ay Romanının Analizi” projesi “Eşitlikçi Uygulamalar Ödülü”ne layık görüldü. İstanbul’dan Merve Sarılı Kaya’nın “EduGender” projesi ise “Mor Tohum- Eşitlikçi Fikirler Ödülü”nün sahibi oldu.

Çevrimiçi olarak düzenlenen ödül töreninin açılış konuşmalarını SU Gender direktörü Zeynep Gülru Göker ve Sabancı Vakfı Hibe Programları Koordinatörü Hazal Günel yaptı. Zeynep Gülru Göker konuşmasında Mor Sertifika Programı’nın kuruluşundan bu yana programın amaçları doğrultusunda ve büyüyen paydaş ağı ile birlikte, öğretmenlerin ihtiyaçlarını temel alarak geliştiğinden bahsetti ve ödül programının amacının bu alanda yapılan ve iyi örnek teşkil eden çalışmaları görünür kılmak, yaygınlaştırılmasını sağlamak ve öğretmenler arasında iş birliğini teşvik etmek olduğunu söyledi. Göker aynı zamanda başvuruların değerlendirme kriterlerine ve jürinin değerlendirme sürecine dair paylaşımda bulundu. Ödül ve proje yaratım sürecine bireysel sorumluluk alarak ve özen göstererek katkıda bulunan ve kapsayıcı sınıf ortamları oluşturmak ve insan onurunu gözeten öğrenciler yetiştirmek adına çalışmalar yapan eğitimcilerin önemine değinerek konuşmasını bitirdi.

Sabancı Vakfı adına yaptığı konuşmasında Sabancı Vakfı Hibe Programları Koordinatörü Hazal Günel kadınlara ve kız çocuklarına yapılan ayrımcılık ve eşitsizliğin son bulması için toplumsal cinsiyet eşitliğinin temel bir gereklilik olduğuna vurgu yaptı ve Mor Sertifika Programı’nın bu alanda yaptığı uzun soluklu çalışmaların öneminden ve etkilerinden bahsetti. Mor Sertifika Programı’nın değişen ihtiyaçlara cevap veren yönü hakkında bilgi veren Günel, Sabancı Vakfı’nın ve Sabancı Üniversitesi’nin bu çalışmalardaki yerine değinerek konuşmasını sonlandırdı.

Açılış konuşmalarının ardından sözü alan Ayça Günaydın Kaymakçıoğlu ise eğitim materyallerinde toplumsal cinsiyet olgusuna dikkat çekti. Kaymakçıoğlu yaptığı sunumda eğitimde toplumsal cinsiyetle ilgili çalışmaların tarihine dair kapsamlı bir bakış açısı sundu ve bu alanda yapılan akademik çalışmalardan bahsetti. Sunumun devamında, uluslararası bir ortaklık ile beş farklı ülkede yürütülen ve İngilizce öğreten ders kitaplarındaki toplumsal cinsiyet yaklaşımlarını ele alan THEMIS projesinin bulgularını sundu ve eğitim materyallerinde geçmişten günümüze birçok iyileştirme yapılmasına rağmen hala düzenlenmesi ve gelişmesi gereken birçok husus olduğuna değinerek sunumunu tamamladı.

Programın ikinci kısmında SU Gender eğitim koordinatörü Gökçesu Özgül ve kendisi de ‘Mor Sertifikalı’ bir öğretmen olan, aynı zamanda 2022 yılının İpek Gürkaynak Yaratıcı Pedagoji Ödülü kazananı Berna Diblen moderatörlüğünde “Hayalden Gerçeğe: Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru Adımlar” paneli gerçekleştirildi. Panelde ödül alan öğretmenler projelerini sundu ve moderatörlerin sorduğu çeşitli sorular çerçevesinde projelerin ortaya çıkış amaçlarından etkisine birçok konuda konuştular.

8 şehirden 13 başvuru değerlendirildi

Mor Sertifika Programı Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ödülü, SU Gender’da yürütülen ve Sabancı Vakfı tarafından desteklenen Mor Sertifika Programı kapsamında bugüne kadar sertifika almış, Mor Dosya çalışmalarında yer almış öğretmen ve öğretmen adayları için tasarlanmıştır. Toplumsal cinsiyet eşitliğini sınıflarında ve okullarında teşvik eden ve bu yönde çalışmalar yapan Mor Sertifikalı öğretmen ve öğretmen adaylarının ödül programı kapsamında projeler üç farklı kategoride değerlendiriliyor. İnsan hakları ve eğitim alanlarında öncü çalışmalarıyla Mor Sertifika Programı’na kuruluş aşamasından itibaren katkı sunmuş İpek Gürkaynak adına verilen “Yaratıcı Pedagoji Ödülü” ile şiddetsiz ve hak temelli pedagoji uygulamalarını toplumsal cinsiyet eşitliği alanıyla buluşturan çalışmalar destekleniyor. “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ödülü” ise toplumsal cinsiyet eşitliğini destekleyen ve en az bir defa uygulaması yapılmış olan çalışmalara veriliyor. Henüz uygulanmamış ve eğitimde toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik yüksek potansiyel gösteren proje tasarıları “Mor Tohum - Eşitlikçi Fikirler Ödülü” kapsamında değerlendiriliyor. Başvurular, toplumsal cinsiyet eşitliğini geliştirmeye katkıda bulunması, sürdürülebilirlik, çalışma etkisinin ölçülebilirliği, yenilikçilik gibi kriterler çerçevesinde ele alınıyor. Program kapsamında 8 şehirde görev yapmakta olan öğretmenlerin sunduğu 13 başvuru değerlendirildi.

2024 yılında ödül alan projeler:

İpek Gürkaynak Yaratıcı Pedagoji Ödülü – Selda Özgür Aslan

Proje için öğretmen arkadaşı Yasemin Ertaş ile birlikte çalışan Selda öğretmen 6 Şubat depremleri sonrasında Hatay’da lise düzeyindeki öğrencilerine umut aşılamayı ve onların iyilik hallerini desteklemeyi hedeflemiştir. Geçmişten günümüze başarıya ulaşmış kadınların hikâye ve başarılarından ilham alarak öğrencilerinin de umutlu gelecek hayalleri kurmalarını isteyen öğretmenler, öğrencilere duygularını ifade edebilecekleri alanlar açmıştır. Öğrencilerin kadınların hikayelerini ortaya çıkarmak için araştırma yapmaları, bu kadınlara mektup yazmaları ve gruplar halinde çalışarak çıktı üretmelerini sağlayan proje, Türkiye ve Romanya kurucu ortaklığıyla toplam 7 okulda yaklaşık 5 ay süreyle devam etti.

Eşitlikçi Uygulamalar Ödülü – Meriç Dönmez ve Burçin Özkan

Proje için, öğrencilerden ders kitaplarındaki ayrımcı ve cinsiyetçi sözcükleri fark etmeleri ve hayatımızdaki yerini keşfetmeleri, bu kelimeleri bir havuzda biriktirmeleri, cinsiyetçi kelimeler ve alternatif tanımlar üzerine tartışma yürütmeleri ve alternatif tanımların yer aldığı bir sözlük oluşturmaları beklenmiştir. Meriç Dönmez ve Burçin Özkan öğretmenler, dilde yer alan cinsiyet ayrımcılığı ve eşitsizlik barındıran kelimelerin yerine daha kapsayıcı kelime kullanımını teşvik etmiş ve bu yolla öğrencilerin bakış açılarını dönüştürmeyi hedeflemiştir.

Eşitlikçi Uygulamalar Ödülü – Emre Şeker

Emre Şeker öğretmen, Osman Şahin’in “Katuna’da Dokuz Ay” adlı romanındaki arketipler üzerinden normalleştirilmiş cinsiyet rollerinin roman kurgusu bağlamında toplumsal cinsiyet eşitliği yönünden sorgulanmasını amaçlamış ve her adımını incelikle işlediği bir ders planı serisi oluşturmuştur. Bu doğrultuda öğrencileriyle birlikte romandaki karakterler üzerinde toplumdaki cinsiyetçi tutum, yaklaşım ve davranışları değerlendiren ve romanda tartışılan konuları günlük hayat olayları ile birleştiren Emre öğretmen, öğrencilerine eleştirel bakış açısı ile metin inceleme fırsatı sunmuştur.

Mor Tohum Ödülü – Merve Sarılı Kaya

Merve Sarılı Kaya öğretmen, öğretmen ağından 9 arkadaşı ile birlikte öğretmenlerin sınıfta kullandıkları materyallerin toplumsal cinsiyet eşitliğine uygun olup olmadığını kontrol etmelerine yardımcı olacak kolay ve kullanışlı bir materyal geliştirmek istemişlerdir. Bu bağlamda, öğretmenlere ders planları, ders içerikleri, sunumlar, broşürler ve benzeri materyalleri hazırlarken içeriklerini kapsayıcılık ve eşitlikçilik açısından değerlendirmelerini kolaylaştıracak bir kontrol listesi hazırlamak amaçlanmıştır.