BRICS Dolardan Arınmak İstemediğini ve Batı Karşıtı Olmadığını Resmen Teyit Etti

Geçen ay "BRICS Bankasının Batı Yaptırımlarına Uyduğunu Doğrulamasının Ardından Alt-Medya Şoktaydı" ve şimdi Alt-Medya Topluluğu (AMC), diğer önde gelen yetkililerin dolarsızlaşmak istemediklerini ve Batı karşıtı olmadıklarını doğrulamasının ardından iki gerçek bombasıyla daha vuruldu. Güney Afrika Maliye Bakanı Enoch Godongwana bu ayın başlarında Reuters'e verdiği bir röportajda grubun odak noktasının dolarsızlaştırmadan ziyade ulusal para birimlerinin kullanımının yaygınlaştırılması olduğunu söyledi.

Aynı haberde Yeni Kalkınma Bankası (NDB, halk arasında BRICS Bankası olarak anılır) Mali İşler Müdürü Leslie Maasdorp'un şu sözlerine de yer verildi: "Bankanın faaliyet para biriminin dolar olmasının çok özel bir nedeni var; ABD doları en büyük likidite havuzunun bulunduğu yer... Dolar evreninin dışına çıkıp paralel bir evrende faaliyet gösteremezsiniz." BRICS'in dolarsızlaşmak istemediğine dair resmi teyit, doğrudan Batı karşıtı olmadığına dair bir sonraki açıklamaya yol açtı.

Güney Afrika'nın BRICS Büyükelçisi Anil Sooklal birkaç gün önce Bloomberg'e verdiği bir mülakatta örgütün küresel rolüne ilişkin yanlış algıları düzelterek şunları söyledi: "BRICS'in Batı karşıtı olduğuna, G7'ye ya da Küresel Kuzey'e rakip olarak kurulduğuna dair talihsiz bir söylem geliştiriliyor ve bu doğru değil. Bizim amacımız Küresel Güney'in gündemini ilerletmek ve daha kapsayıcı, temsili, adil bir küresel mimari inşa etmektir."

Bu amaçla bağlantılı olarak, Godongwana ve Maasdorp'un ay başında BRICS'in dolarsızlaşma arzusu olmadığına dair söylediklerini de teyit etti. Sooklal'ın sözleriyle, "Yerel para birimleriyle ticaret kesinlikle gündemde (ama) BRICS gündeminde dolarsızlaşma diye bir gündem maddesi yok. BRICS dolarsızlaştırma çağrısında bulunmuyor. Dolar başlıca küresel para birimi olmaya devam edecek - bu bir gerçek." BRICS hakkındaki bu açıklamalar, AMC'nin ortalama bir üyesini anlaşılabilir bir şekilde şaşırtabilir.

Ne de olsa birçoğu, bu grubun Batı'ya olan nefretinden dolayı dolara ölümcül bir darbe indirmeyi planladığını düşünmeleri için üst düzey etkileyiciler tarafından yanlış yönlendirildi, ancak önde gelen yetkililerin son üç hafta içinde açıkladıklarından sonra hiçbir şey gerçeklerden daha uzak olamazdı. BRICS Bankası Başkanı Dilma Rousseff, Batı'nın Rusya karşıtı yaptırımlarına uyduklarını; Godongwana, Maasdorp ve Sooklal dolarsızlaşmak istemediklerini; ve sonuncusu da Batı karşıtı olmadıklarını teyit etti.

BRICS, az önce paylaşılan 'siyasi açıdan uygunsuz' gerçeklere rağmen, tam da Sooklal'ın niyetini açıkladığı gibi "Küresel Güney'in gündemini ilerletebilir ve daha kapsayıcı, temsili, adil bir küresel mimari inşa edebilir", ancak bu hızlandırılmış değil, kademeli bir hızda olacaktır. Rusya'nın, yumuşak güç çıkarlarının destekçilerinin gerçekçi olmayan beklentileri nedeniyle tehdit altında olduğunu nihayet fark etmesinin ardından ay başında düzeltmeye çalıştığı yanlış algılamaların özü de burada yatıyor.

AMC'nin kritik bir kitlesi, BRICS'in aslında olmadığı bir şey olduğuna, iyi niyetli ama naif nüfuz sahiplerinin bu konuda hüsnükuruntularını dile getirmeleri ve diğerlerinin de nüfuz elde etmek, ideolojilerini desteklemek ve/veya dolandırıcılık yapmak için kötü niyetle aynı şeyi yapmaları sonucunda ikna oldu. Buna paralel olarak, bu kampın bazı Ana Akım Medya (MSM) rakipleri, Batılıları BRICS'e karşı kışkırtmak gibi gizli bir amaçla BRICS'ten korkuttu, ancak bu aynı zamanda AMC'nin popülist iddialarına yanlış bir itibar kazandırdı.

Birlikte ele alındığında, BRICS'in Batı'ya duyduğu nefret nedeniyle dolara ölümcül bir darbe indirmeyi planladığı yönündeki yanlış anlatıya neden bu kadar çok insanın kandığını anlamak kolaydır; bu nedenle örgütün yetkilileri bir sonraki zirve öncesinde geçtiğimiz haftalarda durumu düzeltmeye karar verdiler. Destekçilerinin gerçekçi olmayan beklentilerinin derin bir hayal kırıklığına yol açarak onları düşmanca telkinlere açık hale getirmesini istemedikleri gibi Batı'nın da aşırı tepki vermesini istemediler.

Daha önce bahsedilen açıklamalar yapılmamış olsaydı ortaya çıkabilecek ilk potansiyel sonuç, BRICS destekçilerini öylesine bir umutsuzluğa sürükleyebilirdi ki, BRICS'e karşı kayıtsız kalabilir ya da kandırıldıklarını düşünerek BRICS'e karşı cephe alabilirlerdi. İkincisine gelince, Batı'dan bazıları BRICS'e ve ortaklarına karşı baskı kampanyalarını artırabilir, şantaj, siyasi müdahale ve yaptırım tehditleri de dahil olmak üzere, bloğun önünü kesmek için her şeyi yapabilirlerdi.

BRICS yetkilileri, örgütleri hakkında hem AMC hem de MSM tarafından yayılan, her biri zıt gündemlere sahip ama yine de şüphe uyandıracak şekilde neredeyse aynı anlatılara dayanan dezenformasyonu çürüttükten sonra, bu en kötü durum senaryolarının önlenebileceğinden artık daha eminler. Bu gerçeklik kontrolü, destekçilerini ayıltıyor ve onları çok kutupluluğa uzun süreli bir geçiş beklemeye hazırlarken, Batı'nın gruplarının hedeflerine aşırı tepki verme ihtimalini de azaltıyor.

Son gözlemi detaylandırmak gerekirse, Rusya'nın özel operasyonunun başlamasından bu yana geçen on sekiz ayda yaşananlar Batı'yı çok kutupluluğa küresel sistemik geçişin geri döndürülemez olduğuna ikna etti ve bu nedenle artık hegemonik modellerinde reform yapmaya istekliler. Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ABD Ulusal Güvenlik Konseyi'nin eski Avrupa ve Rusya Direktörü Fiona Hill ve Goldman Sachs'ın Küresel İlişkiler Başkanı Jared Cohen, Mayıs ortasında aynı gün bunu dile getirdiler.

Batı'nın Küresel Güney ile daha eşit bir düzeyde ilişki kurması gerektiğine ve bunun da Çin-Rus İtilafına daha fazla kalp ve zihin kaptırmamak için en bariz sömürücü uygulamalarından bazılarını azaltmasını gerektirdiğine inanıyorlar. Bu amaçla, BRICS yetkililerinin de teyit ettiği gibi, küresel finans sisteminde kademeli değişiklikleri kabul etmeye olumlu bakıyorlar; ancak bu geçişi büyük ölçüde hızlandırma riski taşıyan devrim niteliğindeki gelişmelere de kararlılıkla karşılık verecekler.

Basitçe ifade etmek gerekirse, BRICS "güvenli oynamak" istiyor çünkü Rusya dışındaki tüm üyeleri Batı ile karmaşık ekonomik-finansal karşılıklı bağımlılık ilişkileri içinde ve kendi politika yapıcıları artık bunun kaçınılmaz olduğuna inandıkları için onların parça parça reformlarına aşırı tepki vermeleri beklenmiyor. Bu dört üye arasında, Çin ve Hindistan tarafından temsil edilen iki düşünce ekolü hakimdir ve aralarındaki vizyon farklılıkları burada uzun uzun açıklanmıştır.

Özetle, Çin yuanın uluslararasılaşmasını hızlandırmak ve BRICS'i Kuşak ve Yol Girişimi'ne (BRI) entegre etmek isterken, Hindistan ulusal para birimlerine öncelik vermek ve BRICS'i resmi olarak BRI'den ayrı tutmak istiyor. Ancak her ikisi de, Rusya dışında hepsinin karmaşık bir karşılıklı bağımlılık ilişkisi içinde olduğu Batı'dan karşılıklı olarak zarar verici bir aşırı tepkiyi kışkırtmaktan kaçınmak için küresel mali sistemdeki değişikliklerin kademeli olması gerektiği konusunda hemfikir.

Az önce tanımlanan bu gerçeklik hakkında herkesin kendi görüşünü belirtme hakkı vardır, ancak bu analiz boyunca ilgili gözlemleri desteklemek üzere paylaşılan gerçekler inkar edilemez. AMC içinde hala BRICS'in Batı'ya olan nefretinden dolayı dolara ölümcül bir darbe vurmayı planladığına dair çürütülmüş anlatıyı öne süren üst düzey etkileyiciler dürüst değildir. İzleyicileri arasında artık daha iyi bilenler, başkalarının yanlış yönlendirilmesini önlemek için paylaşımlarının altına kibarca doğruluk kontrolü yapmalıdır.

Yazan  : Andrew Korybko

Gazeteci / Politik Analist