Belediyeler Arpalık mı?

Belediyelerde her işbaşı yapan yönetim; yakın çevresini iş sahibi yapmak için büyük çaba gösterdi. Ayrıca bir de nerede bir kadro açılsa hemen sıraya giren AKP – FETÖ – MHP torpillileri de konuya dahil ettiğimizde ortaya şişirilmiş kadrolar çıktı.  

Sayıştay Raporlarına gözattığımızda; hem CHP'li hem de AKP'li belediyelerde usulsüz personel alımları veya gereğinden fazla personel istihdamı gibi eleştiriler olduğunu görüyoruz. Her siyasi partiden belediyede, iktidara yakın kişilerin işe alındığı veya kadroların değiştirilerek “parti sadakatine” göre düzenlendiği yönünde bilgiler mevcut. Belediyelerde personel alımı konusunda bağımsız denetim mekanizmaları zayıf.

Toplumda; "Belediyede işe girebilmek için tanıdık lazım."  ve ya "Her gelen başkan kendi kadrosunu kuruyor." gibi söylemler de oldukça yaygın. Bu durum, belediyelerin bazı çevrelerce “arpalık” olarak görülmesine neden oluyor. 

Belediyelerin “arpalık” olup olmadığı konusunda Türkiye’de sistematik reform ve denetim eksikliği olduğu için, sorun bireysel vakalarla sınırlı kalmıyor ve yaygın bir algıya dönüşüyor. Ancak bir gerçek var ki yadsınamaz. İhtiyaçtan fazla belediye çalışanı istihdam ediliyor. Bu da yerel yönetimleri maddi anlamda hizmet götürmede zor durumda bırakıyor.

Konu maddi çerçeveye girdiğine göre belediyelerin işçilerine ödediği maaşlara da göz atmakta fayda var.

Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) yönetimindeki belediyelerde çalışan personelin maaşları, belediyenin büyüklüğü, bulunduğu bölge ve ekonomik koşullarına göre değişiklik göstermektedir. Genel olarak, 2025 yılı itibarıyla belediye personel maaşları şu şekildedir:

Ortalama Belediye Personel Maaşları: 22.104 TL ile 50.019 TL arasında değişmektedir. En düşük maaş asgari ücret olarak belirlenmiştir.

Bu maaşlar, belediyelerin bütçeleri, ekonomik durumları ve personel politikalarına bağlı olarak belirlenmektedir. Ayrıca, toplu iş sözleşmeleri ve sendikal faaliyetler de maaşların belirlenmesinde etkili olmaktadır. Örneğin, 2022 yılında İstanbul'daki AKP'li belediyelerde çalışan işçilere %80 oranında zam yapılması kararlaştırılmıştır

Ancak, bazı belediyelerde ekonomik zorluklar nedeniyle maaş ödemelerinde sıkıntılar yaşandığı da bilinmektedir. Tekirdağ'ın Kapaklı ilçesinde, belediye başkanı personel maaşlarını ödeyemediklerini açıklamıştır. Sonuç olarak, AKP'li belediyelerde maaş aralıkları çeşitli faktörlere bağlı olarak değişmekte olup, genel ekonomik koşullar, belediyenin mali durumu ve bölgesel farklılıklar bu maaşların belirlenmesinde önemli rol oynamaktadır.

CHP Belediyelerinde ise Ortalama Maaşlar şu şekildedir.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) yönetimindeki belediyelerde çalışan personelin maaşları, belediyenin büyüklüğü, bulunduğu bölge ve ekonomik koşullarına göre farklılık göstermektedir. 2025 yılı itibarıyla, CHP'li belediyelerde belirlenen en düşük maaşlar şu şekildedir: Büyükşehir Belediyeleri: CHP'li büyükşehir belediyelerinde çalışan işçilere verilecek en düşük maaşın 40.000 TL’dir.

Diğer Belediyelerde ise durum şu şekilde:  CHP Genel Başkanı Özgür Özel'in açıklamasına göre, CHP'li belediyelerde çalışan personelin maaşları en az 30.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu maaş düzenlemeleri, çalışanların enflasyon karşısında alım güçlerini korumayı hedeflemektedir. Ancak, maaşlar belediyenin mali durumu, bölgesel ekonomik koşullar ve toplu iş sözleşmelerine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde Neler Oluyor?

İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı İZELMAN, İZENERJİ ve Ege Şehir Planlama şirketlerinde çalışan yaklaşık 23 bin işçi, toplu iş sözleşmesi (TİS) görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması nedeniyle 29 Mayıs 2025 tarihinde greve başladı.

İşçilerin Talepleri Neler?

Ücret Artışı: DİSK/Genel-İş Sendikası, 1 Ocak 2024'te 763,44 TL olan günlük taban ücretin 2.168,18 TL'ye çıkarılmasını talep etti. Bu, yıllık bazda %184'lük bir artış anlamına geliyor.

Sosyal Haklar: Sendika ayrıca, işe 15 gün devam eden işçilere aylık ücretin %15'i oranında "işe devam primi" ve yıl içinde sağlık raporu almayan işçilere 46 yevmiye tutarında teşvik primi ödenmesini istedi. 

İzin Hakları: Haftalık çalışma süresinin 40 saate düşürülmesi, kıdem tazminatının 30 günden 70 güne çıkarılması ve çeşitli sosyal izinlerin artırılması gibi talepler de dile getirildi. 

Belediyenin Teklifi İse Şu Şekilde:

Ücret Artışı: Belediye, 1 Ocak 2025'ten itibaren ikramiye dahil aylık en düşük ücretin 59 bin TL, en yüksek ücretin ise 76 bin TL olmasını önerdi. Bu teklifin yıllık maliyeti yaklaşık 24 milyar TL olarak hesaplandı. 

Sosyal Haklar ve İzinler: Belediye, mevcut ekonomik koşullar ve bütçe imkanları çerçevesinde, sendikanın taleplerinin karşılanmasının mümkün olmadığını belirtti. 

İzmir Büyükşehir Belediyesi, sendikanın taleplerinin belediyenin mali koşullarıyla bağdaşmadığını ifade ederek, grev kararını haklı bulmadığını belirtti. Belediye, çalışanların grev hakkına saygı duyduğunu ancak mevcut tekliflerinin mali sınırları zorladığını vurguladı.  Taraflar arasında devam eden görüşmelerde henüz bir uzlaşma sağlanamamış olup, işçilerin grevi sürmektedir. Belediye, müzakerelere açık olduğunu belirtirken, sendika taleplerinin karşılanmasının mevcut bütçe ile mümkün olmadığını ifade etmektedir.

İzmir Büyükşehir Belediyesi DİSK/Genel-İş Sendikası arasında süren görüşmelerde; Sendikanın Türkiye ortalamasının üç katı ücret talebi  toplum tarafından eleştirilmekte. Yukarıda bahsettiğimiz bir çok algı ve sebepte devreye girdiğinde sendikanın talepleri toplum nezninde karşılık bulmamış görünüyor.