Afet Anında Araçtayken Ne Yapmalı

Afet anında araçtaysanız nasıl davranmalısınız?

Ortam güvenliyse, araç sağa çekilip durdurulmalı, kontak anahtarı üzerinde bırakılmalı ve camlar kapatılarak sarsıntı geçene kadar araç içinde beklenmeli. Eğer riskli bir konumdaysa (örneğin, ağaç altı, elektrik direği veya köprü üzeri), araç terk edilip güvenli, açık bir alana geçilmeli. Tünel içindeyse ve çıkışa yakın değilse, araçtan inilerek “çök-kapan-tutun” pozisyonu alınmalı. Kapalı otoparklardaysa, araçtan çıkıp yanına yatarak baş ve boyun korunmalı. Araç bu gibi durumlarda bir tampon görevi görebilir.

Afet çantasının yalnızca evde değil, araçta da bulunması faydalı olabilir
Afet anında dışarıda veya trafikte olma ihtimali göz önüne alındığında, araç içinde temel ihtiyaçları karşılayacak bir çanta bulundurmak büyük önem taşıyor. El feneri, düdük, su, konserve yiyecek, ilk yardım çantası, yedek şarj aleti ve powerbank gibi malzemeler, özellikle iletişimin kesildiği ya da yolların kapandığı durumlarda hayati rol oynayabilir. 

Aracınızı kontrol etmeden yola çıkmayın
Afet sonrası araçlarda oluşabilecek hasarlar, fark edilmese bile güvenlik riski oluşturabilir. Fren sistemi, direksiyon, lastikler ve motor alt aksamı gibi kritik parçaların kontrol edilmeden kullanılması ciddi kazalara neden olabilir. Ayrıca artçı sarsıntılar veya başka afet riskleri bekleniyorsa, araçlar mümkünse açık alanlara ve sağlam yapıların uzağına park edilmelidir.

Resmi kaynaklardan yol durumu takibi yapılmalı
Köprüler, tüneller, viyadükler ve benzeri altyapıların afet sonrası zarar görmüş olabileceği unutulmamalı. Navigasyon uygulamalarına ek olarak, AFAD, Emniyet Genel Müdürlüğü ve valilik gibi resmi kaynaklardan alınan bilgilerle hareket edilmesi gerekir.

Otomatik şanzımanlı araçlar, dikkat
Yaşanan afetler sonrasında birçok kişi yola çıkıp bulunduğu şehirden uzaklaşmak isteyebilir. Bu durumlarda yoğun trafik meydana gelebilir. Yoğun trafikte sürekli dur-kalk yapmak, düşük hız ve yüksek motor devri nedeniyle otomatik şanzımanlı araçlarda şanzıman yağı, aşırı ısınma yapabilir. Aşırı ısınan yağ, vites geçişlerini zorlaştırabilir, sistemin kendini korumaya alarak devre dışı kalmasına sebebiyet verebilir. Gösterge panelinde çıkan arıza simgeleri, sistemin aşırı yüklendiğini veya hata verdiğini gösterebilir. Bu tür durumlarda yola devam etmek yerine aracı müsait bir yere çekip uzman servislerden destek alınmalı. Özellikle eski model veya bakımsız otomatik vitesli araçların bu tür olağanüstü durumlarda daha yüksek arıza riski taşıyabileceğini unutmamak gerekir. Şanzıman yağı değişimi, sensör kontrolleri ve genel bakımın aksatılmaması bu tür acil durumlar için önem taşıyor.

Araç seyir halindeyken aşırı ısınma uyarısı alınması durumunda ise, araçlar güvenli bir şekilde durdurularak motoru kapatılmalı ve şanzıman yağının soğuması beklenmelidir. 10-15 dakika beklendikten sonra araç yeniden çalıştırılmalı, uyarı devam etmiyorsa kontrollü bir şekilde yolculuğa devam edilebilir. Bu süreçte, start-stop sistemine sahip araçlarda sistemin devreye alınması şanzıman yağının daha az ısınmasına yardımcı olabilir. Start-stop sistemi bulunmayan araçlarda ise, özellikle trafikte uzun süreli duruşlarda vitesin “N” konumuna alınması, şanzımanın motorla bağlantısını keserek şanzıman yağının daha hızlı soğumasına yardımcı olur. Ancak aynı uyarının tekrar etmesi halinde vakit kaybetmeden en yakın yetkili servis ile iletişime geçilmesi gerekir.

Yakıt için panik yapılmamalı, toplumsal sorumlulukla hareket edilmeli
Afet sonrasında yaşanan panik, akaryakıt istasyonlarında uzun kuyruklara neden olabiliyor. Ancak bu durum tahliye ve yardım araçlarının yakıt erişimini engelleyebilir. Depo seviyesini en az yarıda tutmak önemlidir; fakat panik alımlar yerine kontrollü ve bilinçli tüketim tercih edilmelidir.

Trafikte dikkatli ve sakin sürüş, hayati önem taşıyor
Afet sırasında direksiyon başında olan sürücülerin ani manevralardan ve hızdan kaçınmaları hem kendi güvenliği hem de başkalarının güvenliği için kritik. Özellikle afetin hemen sonrasında diğer sürücülerin de panik içinde olabileceği göz önünde bulundurulmalı.

Toplanma alanlarını önceden öğrenin, acil güzergah planınızı yapın
Yaşanılan bölgedeki toplanma alanlarının bilinmesi ve afet anında hangi güzergâhın kullanılacağının önceden planlanması, olay sonrası yönsüzlük hissini azaltır ve güvenli tahliyeyi kolaylaştırır.

Acil durum ekipleri için şeritleri açalım
Ambulans, itfaiye ve arama-kurtarma ekipleri için yolların açık tutulması, şerit ihlali yapılmadan araçların kenara çekilmesi hayati önem taşır. Bu tür durumlarda her bireyin toplumsal sorumlulukla hareket etmesi gerekir.