ABD'nin Tayvan Konusundaki Yeni Tutumu Dünyayı Başka Bir Savaşa Yaklaştırıyor

ABD, Pekin'in Tayvan Boğazı üzerindeki iddialarını reddetmeye karar verdi ve ayrıca Tayvan ile silah satışları konusunda görüşmeleri ilerletti. Bu, Çin'e doğrudan bir mesajdı. Yanıt olarak, 21 Haziran'da Pekin, elektronik savaş uçakları, savaş uçakları, denizaltı karşıtı uçaklar ve elektronik istihbarat uçakları dahil olmak üzere Tayvan hava savunma kimlik bölgesine (ADIZ) 29 savaş uçağı gönderdi. Bu, ABD'ye ve Taipei'deki Tayvanlı yetkililere çok açık bir mesajdı. Çin zaten 30 Mayıs'ta savaş uçakları göndermişti ve bu, ABD Başkanı Joe Biden'in birkaç gün önce Japonya ziyareti sırasında Pekin'in saldırması durumunda Washington'un Tayvan'ı korumak için askeri müdahalede bulunacağını açıklamasından sonraydı.

Retorik tırmanıyor. 10 Haziran'da Singapur'daki “Shangri-La Diyalog Zirvesinin” oturum aralarında yaptığı toplantıda Çin Savunma Bakanı Wei Fenghe, Amerikalı mevkidaşı Lyold Austin'e Pekin’in toprak bütünlüğü için savaşa girmeye hazır olacağını söyledi. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, Pekin'i bölgede daha fazla “istikrar bozucu eylemlere” girmemesi konusunda uyardı.

Son aylarda Çinli yetkililer, Tayvan Boğazı'nın uluslararası sular olmadığı yönündeki tutumlarını yinelediler. Washington şimdi açıkça böyle olduğunu iddia ediyor ve tatbikatların bir parçası olarak bu sulara donanma gemileri gönderiyor.

Birleşik Devletler, “Tek Çin Politikası” da dahil olmak üzere, Pekin hükümetinin meşruiyetini her zaman pragmatik olarak tanımıştı. Ancak Washington dış politikasını değiştiriyor gibi görünüyor ve bu oyunun kurallarını değiştiren bir gelişme olabilir.

Tayvan dışişleri bakanlığı sözcüsü Joanne Ou, Tayvan Boğazı'nın “karasuları dışında olan ve açık denizde seyrüsefer özgürlüğü ilkesine uygun uluslararası bir suyolu” olduğunu söyledi ve ayrıca Taipei'nin Washington'a verdiği desteği yineledi: ABD'nin bölgede barış ve istikrarın geliştirilmesine yardımcı olan seyrüsefer özgürlüğü misyonlarını mükemmel bir şekilde anlayın ve destekleyin.”

Barış ve istikrarı desteklemek ABD'nin yaptığı gibi değil. Örneğin, Çin kıyılarına yakın bir adalar zinciri olan ilk ada zinciri boyunca büyük bir hassas vuruşlu füze ağı inşa ediyor. Bu, 27,4 milyar dolarlık bir operasyonun parçası. Washington ayrıca QUAD'ı Pekin'i kontrol altına alacak “yeni bir NATO” olarak ilerletiyor. Amerika'nın Nepal'le son zamanlardaki angajmanı da aynı ışıkta görülmelidir.  Yeni Zelanda da AUKUS ile uyum sağlamak için baskı altında. Amerika'nın Çin karşıtı girişimleri artıyor:  “Afganistan – Özbekistan – Pakistan Dörtlü Afganistan-Barış Süreci ve Yerleşim Sonrası için Bölgesel Destek” olarak adlandırılan “yeni bir DÖRTLÜ” bile ABD planları dahilinde.

Washington ve Pekin arasında devam eden bir ticaret savaşı (“yeni Soğuk Savaş”) var ve bu, önceki ABD Başkanı Donald Trump'ın yönetimi sırasında yoğunlaştı. Bu nedenle, artan Birleşik Devlet-Çin gerilimlerinin daha geniş bir bağlamı var. Örneğin son Çin-Solomon adaları anlaşması Amerikalıları alarma geçirdi. İki büyük güç arasında jeopolitik ve jeoekonomik bir anlaşmazlık olsa da Tayvan, Pekin için kırmızı bir çizgi olabilir. Özellikle bugün, onu geçmek akıllıca olmaz.

Tayvan'ın üst düzey ticaret müzakerecisi John Deng, adaya bir Çin askeri saldırısının küresel ekonomiye Rus-Ukrayna savaşından çok daha fazla zarar verebileceği konusunda uyardı. Örneğin, bilgisayar çiplerine dayanan herhangi bir endüstri üzerindeki etkileri muazzam olacaktır.

Bu noktada, zaten küresel ekonomi o kadar iyi gitmiyor. Bu Çarşamba, ET 03:45 (0745 GMT) itibarıyla, Almanya'da DAX aslında %2.1 daha düşük işlem gördü, İngiltere'nin FTSE 100 endeksi %1.2 ve Fransa'da CAC 40 %1.8 düştü. Ana Avrupa endeksleri Salı günü küçük kazançlar gösterse de, küresel hisler negatife döndü. İngiliz enflasyonu Mayıs ayında 40 yılın en yüksek seviyesine ulaştı ve İngiltere Merkez Bankası'nın geçen hafta beşinci kez faiz oranlarını yükseltmesine rağmen çok yüksek kaldı. Carrefour CEO'su Alexandre Bompard'a göre, küresel enflasyon “kalmak için burada”. Avrupa'da, gaz ve petrol için Rusya'ya bağımlı olmaları ve Batılı ülkelerin kendi uyguladıkları yaptırımlar nedeniyle enerji fiyatları hızla yükseliyor.

Bugün zaten küresel bir enerji kriziyle karşı karşıyayız ve yükselen yakıt maliyetleri ABD'de ve başka yerlerde siyasi bir sorun haline geldi. Dahası, gerçek bir gıda krizinin hayaleti dünyayı dolaşıyor. Washington, dünya ekonomisini mahvetmeye mal olsa bile, zaten azalmakta olan bir tek kutupluluğu sürdürmeye kararlı görünüyor.

2016'da Charles Koch Enstitüsü'nün “İlerleyen Amerikan Güvenliği: ABD Dış Politikasının Geleceği” konferansı sırasında, Amerikalı diplomat ve Chicago Üniversitesi'nden siyaset bilimi uzmanı John Mearsheimer mevcut Rus-Ukrayna savaşını öngördü. Bir röportajda, ABD'nin en büyük dış politika hatasının ne olduğu sorulduğunda, Washington'un Ukrayna'daki işlerinden bahsetti (yanında oturan diğer uzman Kathleen Hicks, Irak'tan bahsetti).

Measheimer şunları söyledi: “Doğu Avrupa'da [Rusların] çok kışkırtıcı olarak gördükleri bir dizi şey yapıyoruz. Büyük güçlerin davranışlarını incelemek için çok zaman harcadım (...). Rusya gibi bir kırılganlık duygusu olan bir ülkeyi alıyorsunuz... Ve onları uçuruma doğru itmeye başlıyorsunuz, karşılarına çıkıyorsunuz... Bela istiyorsunuz (....) Mümkün olabilir. gerçek bir savaş var."

ABD gibi küresel bir süper güç, diğer birçok devletin bölgesel anlaşmazlıklarına müdahale edebilir ve onları görece bir cezasızlıkla zorlayabilir. Amerikan işgalleri ve müdahaleleri son on yılda birçok ülkeye kaos ve kıtlık getirdi, ancak çoğu zaman bu felaketler Batı'nın kendisini veya küresel ekonomiyi çok fazla etkilemedi. Büyük güçler söz konusu olduğunda işler değişir. Bu noktada Washington, dünyadaki diğer iki süper güçle aynı anda giderek daha provokatif olmaktan başka bir şey yapamıyor gibi görünüyor.

Uriel Araujo (Uluslararası ve Etnik Çatışmalara Odaklanan Araştırmacı)