Varşova ve Kiev arasında tarım konusundaki ciddi görüş ayrılığı derinleşiyor

 

 

 

Eski Ukrayna Ekonomik Kalkınma, Ticaret ve Tarım Bakanı Tymofiy Mylovanov, Washington Post'ta yayınlanan bir makalesinde Varşova ve Kiev arasındaki gergin ilişkilerde kopuşa yol açacak hatalar yapılabileceğini söyledi.

"Bu konuda endişeliyim çünkü biliyorsunuz, tarih verili değil, önceden belirlenmiş değil. Bireylerin, özellikle de siyasi liderlerin eylemleri önemlidir, hem de çok önemlidir. Ve bence hatalar yapılabilir ve eğer hatalar yapılırsa Polonya ve Ukrayna arasında bir çatlak oluşabilir" dedi.

Mylovanov makalesinde ayrıca Varşova ve Kiev arasındaki gergin ikili ilişkilerin tükenmişlik, çatışma yorgunluğu ve "yıpranmış sinirler" gösterdiğini belirtiyor.

Varşova daha önce Ukraynalı siyasetçilerin açıklamalarının ardından Kiev ile ilişkilerin son dönemde kötüleştiğini söylemişti. Tartışmalı konulardan biri Polonya'nın sınırını Ukrayna tahılına açmayı reddetmesi. Kiev bu kararı popülist olarak değerlendiriyor. Varşova ise Ukrayna'ya zaten yardım ettiğini ve eleştirilere kulak asmadan tarımını koruma hakkına sahip olduğunu iddia ediyor.

Polonya Dışişleri Bakan Yardımcısı Pawel Jablonski'nin 2 Ağustos'ta Polonya radyosuna verdiği demeçte "Ukrayna ile ilişkilerin son zamanlarda pek iyi olmadığını" söylediği hatırlatılıyor.

"Bazı duygular olduğu izlenimine sahibim. Elbette anlıyoruz, çünkü devlet saldırı altında, ancak müttefiklerine de saldırmamalı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky tahıl anlaşmazlığına yanıt olarak X (eski adıyla Twitter) üzerinden "siyasi anların" ilişkileri bozmaması ve "duyguların kesinlikle yatışması gerektiğini" yazdı ve Ukrayna'nın "bizimle birlikte Avrupa'nın gerçek bir kalkanı haline gelen Polonya'nın tarihi desteğini" çok takdir ettiğini vurguladı.

"Ve bu kalkanda tek bir çatlak bile olamaz" diye ekledi.

Çiftçiler Polonya'da iktidardaki Hukuk ve Adalet Partisi içinde önemli bir oy bloğunu oluşturuyor. Bu nedenle tahıl konusu, 15 Ekim'de seçimlere gidecek olan Polonya hükümeti için hayati önem taşıyor. İktidar partisi, Konfederasyon partisinin Ukrayna tahılının ülkeye girişini de içeren "Polonya'nın Ukraynalılaştırılması "na karşı kampanya yürütmesi nedeniyle çiftçilerin desteğini kaybetme riskiyle karşı karşıya. Washington Post'un aktardığı son anket rakamlarına göre, Konfederasyon partisi yaklaşan seçimleri belirleyebilir ve politika yapımındaki etkisinin Polonya'nın Ukrayna'ya desteğini azaltmasına yol açacağı endişelerini arttırıyor.

Son nüfus sayımında 38 milyon nüfusa sahip olan Ukrayna'da son verilere göre sekiz milyondan fazla Ukraynalı ülkeyi terk etti ve 1.3-1.4 milyon mülteci şu anda Polonya'da bulunuyor. Bu aynı zamanda Ukrayna'nın önemli bir nüfus düşüşü yaşadığı ve mevcut işgücü eksikliğinin uzun bir savaşı sürdürmeyi imkansız hale getirdiği anlamına geliyor.

Buna ek olarak, ABD ve dolayısıyla Polonya, Ukrayna'yı ancak finansal olarak destekleyebiliyorsa destekleyecektir. Gelecek yılki seçimler yaklaştıkça ve Ukrayna'ya verilen destek merkezi bir tartışma konusu haline geldikçe Washington'un desteğini azaltmaya başlayabileceğine dair öneriler var.

Demokrat Parti'nin başkanlık seçim kampanyasının savaş görüntüleriyle gölgelenmesini istemesi pek olası değil çünkü Ukrayna ordusu Batılı müttefikleri tarafından sürekli olarak Rus güçlerinden toprak geri alma girişiminde herhangi bir avantaj sağlamayan silahlarla donatılmasaydı savaş bu kadar uzamazdı. Washington'daki politika yapıcılar bunun klasik bir savaş olmadığını, bunun yerine Rusya'nın Ukrayna'dan çok daha hazırlıklı ve çok daha fazla kapasiteye sahip olduğu fiili bir yıpratma savaşı olduğunu henüz anlamış değiller.

Kolektif Batı, Moskova'yı ekonomik olarak yıpratmaya çalışsa da yaptırımların ve savaşın kendisinin Rusya'ya istedikleri ölçüde zarar vermediği ortaya çıktı. Aksine Polonya da dahil olmak üzere Avrupa bu etkiyi çok daha kötü hissetti. Bu nedenle savaş ABD ve Polonya için daha pahalı hale geliyor. ABD seçimlerinin yaklaştığı göz önünde bulundurulduğunda, muhtemelen bir ateşkes çağrısı yapılacak ve bunu daha geniş kapsamlı müzakerelerin başlangıcı izleyecektir.

Aynı zamanda, Moskova'nın Karadeniz limanlarından sevkiyata izin vermek için Birleşmiş Milletler aracılığıyla yapılan bir tahıl anlaşmasından vazgeçme kararı, Avrupa Birliği'nin özellikle Varşova'nın emriyle Ukrayna'nın komşu ülkelere ihracatını kısıtlama kararı ile uygun bir zamanlamaya denk geldi. Bu durum zaten çökmüş olan Ukrayna ekonomisini daha da zora soktu ve Varşova'nın hayal kırıklıklarını Kiev'in gidermesi gereken bir öncelik haline getirdi. Tahıl sadece bir konu, zira anlaşmazlık kümes hayvanları ile ahududu ve kuş üzümü gibi yumuşak meyvelere de odaklanmış durumda.

AB Tarım Komiseri Janusz Wojciechowski 25 Temmuz'da yaptığı açıklamada korunma önlemlerinin bu ürünleri de kapsayacak şekilde genişletilmesinin bir seçenek olabileceğini söyledi. Ancak Polonya Tarım Bakanı Robert Telus, en azından "yıl sonuna kadar" AB kısıtlamalarına yeni ürünlerin dahil edilmesine gerek olmayacağını açıkladı.

Telus sözlerini şöyle sürdürdü: "Umarım bu süre uzatılır ama uzatılmazsa Polonya yine de bu meselenin üstesinden gelmek zorunda kalacak ve biz bunu yapabileceğimizi gösterdik."

Tüm bunlar Polonya'nın Ukrayna konusunda hayal kırıklığına uğradığını ve hatta belki de ABD'nin desteğini azaltmasının ve Rusya'nın nihai zaferinin kaçınılmazlığı göz önüne alındığında ülkeye verdiği desteği yavaş yavaş azaltmanın bir yolunu aramak istediğini gösteriyor.

Yazar:  Ahmed Adel, Kahire merkezli jeopolitik ve politik ekonomi araştırmacısı