TMMOB'dan Metrobüs Açıklaması

UYARDIK, UYARACAĞIZ!
METROBÜS PROJESİ SORUNLUDUR!
10.05.2025 tarihinde, İstanbul Beylikdüzü Haramidere Sanayi istasyonunda Beylikdüzü yönünde ilerleyen metrobüsün, istasyonda yolcu transferi için durmakta olan diğer bir metrobüs çarpması sonucu meydana gelen kazada 1 yurttaşımız hayatını kaybetti, 54 yurttaşımız da yaralandı.
Kazada hayatını kaybeden 37 yaşındaki yurttaşımız Ebru Heper'in yakınları için başsağlığı, yaralanan yurttaşlarımız için acil şifalar dinledi.
29.08.2024 tarihinde, İstanbul Küçükçekmece Sefaköy'de meydana gelen kazada 22 yaşındaki yurttaşımız Ferhat Uçar'ı kaybetmemizin üzerinden henüz bir yıl bile geçmemişken, yine genç bir insanımızı yok yerde kaybının derin hüznünü yaşadığı.
Kazanın nedeni, yapılan teknik inceleme ve adli soruşturmanın ortaya çıkmasıyla ortaya çıktı.
METROBÜSE ALTERNATİF ULAŞIM MÜMKÜN
Metrobüs projesi, Eylül 2007 tarihinde ulaşım modeli olarak hayata geçirilirken, dönemin siyasi seçimleri tarafından, İstanbul gibi bir metropolün ulaşım sisteminin temeli ve ulaşımın yılı olarak lanse edilmiştir. İlk planlamada Hollanda'dan ithal edilen çift ülke çapındaki metrobüslerin bölgesel organlarındaki sorunların çalıştırılamaması, o dönemde kamuoyunda uzun süre zaman geçirilmiş bir konu olarak hafızalarımızdadır. Çift taraflı açılan kapılar olan araçlar ile yapılması planlanan proje, başka bir tedarikçinin sağ trafiğe uygun olmaması ve sağdan açılan kapılar olan araçlar ile sol trafikle yapılmak zorunda kalmasıdır.
Ulaşımın her alanında olduğu gibi, metrobüs hattı ile ilgili, bilimin ve teknolojik gelişmeler, görüşlerimizi geçmişte de geri ödemeli ilettik. Kendi özel hattı olan diğer toplu taşıma yöntemlerine göre, ucuz ve hızlı tesis dışında hemen hiç kazanç olmayan, işletmesi zor, işletme maliyeti yüksek ve “riskli” bir toplu taşıma yöntemi olarak gördüğümüz, açık olarak duyurulduğu ilk yıllardan beri halkımıza ve resmi olarak anlatmayı görev bildik.
İşletmeye devam ettiğinden beri meydana gelen çok sayıda karşı kesintinin içine girme kazalarının irdelenmesi sonucu, toplu taşımada metrobüs yolcu taşıma sistemi, mümkün olduğu kadar, yerde tutulan raylı sistemlera kadar, kısa süreli ve geçici olarak kullanılan bir yöntemdir. İstanbul'da uygun alan varlığından dolayı, şehir içi trafik yollarının üzerinde inşaat yapılması nedeniyle, metrobüslerin bozulması, genel şehir içi aksamaların olumsuz etkilenmesi, bu görüşümüzün güçlendiği belirtiliyor.
Yıllar içerisinde yaşanan sorunlar, ortaya çıkan kazalar, sistemin uzun yıllar boyunca kullanılacağı, büyük yatırımlar yapılacak bir ulaşım yönteminin ortaya çıkmaması.
Metrobüs sisteminin kullanımında kaldığı süre boyunca, önceki açıklamalarımızda da devam etmemizin bazı önemli konularını yinelemek istiyoruz;

• Sürücülerin eğitim ve eğitim denetim sıklıkları artırılmalı, eğitimlerin kapsamlı bir şekilde tamamlanması sağlanmalıdır. Özellikle metrobüs gibi zor bir hatta çalışan sürücülerimizin öğrenmiş oldukları, özel yetiştirilmiş olmaları gerekmektedir. Bunu yanı sıra çalışma koşulları, koşulları ve en önemlisi yol güvenliğine yönelik performansları sürekli takip edilmelidir. Ancak sadece iyi bir sürücü olmak, kaza ihtimalini sıfıra indirmemektedir. Alınacak değiştirecek, yol koşulları konusunda değiştireceklerin bilgilerini değiştirmeyi kolaylaştıracak iletişim sistemlerini desteklemelidir.
• Sürücülerin sürüş takip sistemi ile etkinleştirilmesi ve sürekli denetlenmeleri, denetimin değerlendirilmesine göre ödül/ceza sistemi ile teşvik edilmeleri gerekmektedir. Sürücüleri baskı altında hissettiren koşullar varsa montajlar kaldırılmalıdır. Sağlık kontrolleri ve psikometrik ölçümleri sık aralıklar ile yapılmalıdır. Kişisel sebeplerden veya zor çalışma koşullarından kaynaklanan, doz etkisi olan ilaç kullanımı gibi bölümlerin izlenmesi gerekir.
• Sürücüler için olduğu kadar araçlar için de oldukça yıpratıcı olan metrobüs hattında yeni araçlar kullanılıyor. Kullanım ömrü, toplam seyir mesafesi ve yıllık faaliyet açısından eskimiş araçlar, hatta daha fazla kazaya sebep olacaktır. Kamusal kredilerin siyasal iktidar tarafından engellendiği, bilet fiyatlarının UKOME tarafından artırılarak zararına çalışma sonucu yeni işlemlerin satın alınması önlenerek yeni teknolojinin çalıştırılması kapatılmaktadır. Araç filosunun yenilenmesi, Temmuz 2024 itibariyle Genel Güvenlik Mevzuatı ( GSR2 ) ile yeni üretilen belediye otobüslerinde lisansa giren Gelişmiş Acil Fren Sistemi (AEBS), Şerit Takip Sistemi (LDW) gibi güvenlik bilgilerinin mevcut olup olmadığı. Otonom araç teknolojilerinin önemli unsurları olan bu teknolojilerin yanında, sürücü yorgunluğu algılayıcı sonuçlar metrobüslerde insanların önü açılmalıdır.
• Metrobüs hattında sağdan trafiğe geçilmelidir. Toplu halde, metrobüs hattı yolcularının konumlanması nedeniyle, uygun araç süresinin uzamasından, ulaşım duraklamaları yönlü olarak yapılmaktadır. Soldan direksiyonlu araçlar ile soldan trafik çalıştırılmak zorunda kalınmaktadır. Bu durum kaza ihtimalini ve karşı ödemelerin dalma nedeniyle muhtemel kazaların azalmasını artırıcı önemli bir durumu. Araç filosuna uygun araçlardan oluşturularak kullanılan sağdan trafik akışına geçilmelidir. Bu sağlanıncaya kadar mevcut trafik akışı yönleri, kullanılan araçların uzak ve ayna ayarlamaları buna göre yapılmalıdır.
• Metrobüs hattının hız sınırı 60 km/s olarak belirlenmelidir. Hız sınırının hattın hiçbir yerde aşılmadığından emin olmak için teknolojik önlemler (hız sınırlayıcı) devreye alınmalı, denetimler yapılmalıdır. Durak girişlerinde, duraklama koşullarında ve yol koşullarına göre uygun hızlar (örneğin 30km/h) belirlenmeli, araçlara duraklara bu hızın üzerinde doldurulması engellenecek önlemler alınacaktır.
• Hattın risk yönetiminin sürekli olarak gözden geçirilip güncellenmesi, ilgili iç unsurların risk yönetimine etkili bir şekilde yansıtılması. Meslek odaları ve üniversiteler gibi uzman dış kuruluşlar ile yoğunlaştırılmalıdır.

SONUÇ OLARAK;
Bilimin ve teknolojinin yapılması gerekenler elbette bellidir. Uygulamada ise, bolluğun içinde ekonomik ekonomik ve siyasi iktidarın baskılarından dolayı yerel yönetimlerin gerekli parçaları almaları zorlaşıyor, yapılması gereken ve alternatif çözüm yatırımları gecikiyor. Bu nedenle, siyasi ikbal uğruna yapılanların sadece siyasileri ilgilendirmediğini, halkımızın konforuna, can ve mal güvenliğine doğrudan etki ettiğini vurgulamak istiyoruz.

İstanbul'un metrobüs odaklı toplu ulaşım işlemlerinden kurtulmaya, çok daha çevre dostu ve güvenli olan raylı ulaşım sistemlerini, denizin varlığını artırmaya ihtiyaçları vardır. Bu amaçlanan, ilgili kurumların kısa, orta ve uzun vadeli planlanması ve çalıştırılması, birimimizin bilgi ve ayrıntılarıyla, Motorlu Araçlar Komisyonumuz ve Üyelerimizin gücüyle destek olmayı, mutluluğu duyacağımızın beklediğini istiyoruz.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Yönetim Kurulu