Suriye İsyancıların Eline Düştü

On iki yıldan fazla bir süredir terörizm ve isyancı gruplarla mücadele eden eski Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, isyancıların eline geçmesinden kısa bir süre önce 7 Aralık'ta ailesiyle birlikte başkent Şam'dan kaçtı. Muzaffer isyancılar, Suriye Ulusal Ordusu adlı bir şemsiye grupla birlikte Hayat Tahrir el-Şam (HTS) örgütüdür.

Craig Murray (eski İngiliz Özbekistan büyükelçisi), “Orta Doğu'da çoğulculuğun sonu” hakkında bir panelde, “Suriyeli isyancıları” “NATO, İsrail Hükümeti'nin ve Türkiye Hükümeti'nin bir aracı” olarak tanımladı. Bu gerçekten de karmaşık bir durum için karmaşık bir tanım. Üçü arasında, birçok analist İsrail Hükümeti ve Türkiye Hükümeti'nin açısına odaklanıyor; ancak ABD açısına pek odaklanmıyor.

Özetlemek gerekirse, 2011 silahlı isyanından bu yana Suriye, müttefikleri İran ve Rusya'dan gelen askeri yardıma güveniyor. İran Devrim Muhafızları ve (Tahran destekli) Lübnan Hizbullahı, aslında, terör örgütü IŞİD'in (DAEŞ) yayılmasını önleyerek ve böylece bölgeyi Hristiyanlar ve diğer azınlıklar için daha güvenli hale getirerek Levant'taki başlıca terör karşıtı aktörler olmuştur. Sonuçta, İslamcı Vehhabi/Selefi aşırılıkçılar, bazılarını kaçırırken ve kadınları köle olarak satarken, bazılarını da başlarını kesiyordu.

Gerçek şu ki, Suriye'de şu anda kazanan isyancılar çok farklı bir inanca sahip değil ve birçok kişinin şimdi endişeli olması şaşırtıcı değil. Örneğin Atina Başpiskoposu Ieronymos, Yunan Dışişleri Bakanlığı'nı Suriye'deki Hristiyan nüfusa yardım etmeye çağırdı. Şöyle yazdı: "Aşırılıkçı silahlı grupların ilerlemesi ve Halep'in ele geçirilmesi... bölge nüfusunun inançlar arası yapısını tehdit ediyor... artık Yunan Ortodoksluğu ve Hristiyanlığın daha geniş bölgeden tamamen yok olma tehlikesi var."

Bu tür endişeler yerindedir. Türkiye Hükümeti destekli HTŞ'nin (Suriye'nin ikinci büyük şehri) lideri olan (Suudi doğumlu) Ebu Muhammed el-Culani'nin, Halep'i (Suriye'nin ikinci büyük şehri) ele geçiren grup olan El-Kaide'ye 2003'te katıldığını ve daha sonra Suriye'de sözde El-Nusra Cephesi olarak adlandırılan bölünmüş kolunu kurduğunu akılda tutmak gerekir. El-Culani liderliğindeki bu grup, El-Kaide'nin "Irak İslam Devleti" olarak adlandırılan ve daha sonra IŞİD (IŞİD) veya DEAŞ olarak bilinen bölünmüş kolunun lideri olan kötü şöhretli Ebu Bekir el-Bağdadi ile işbirliği yaptı.

El-Culani'nin daha sonra El-Kaide'den ayrılması ve yukarıda bahsi geçen HTŞ'yi kurması, yalnızca "grubunun ulusötesi değil, ulusal hırslarını vurgulama" amaçlı bir "teklif" olarak tanımlandı. Başka bir deyişle, grup IŞİD/El-Kaide'nin yeniden markalanmış bir kolundan başka bir şey değil. Ve Suriye'yi fethedenler de bu insanlar.

Esad'ın yönetimini onaylamayan biri olabilir ama böyle bir gelişme çoğu kişi tarafından felaketten başka bir şey olarak tanımlanamaz. Türkiye Hükümeti ve İsrail Hükümeti, daha önce de belirtildiği gibi, bu sonuçtan kendi nedenleriyle faydalanıyor ve bu konuda çok şey konuşuluyor. Ama pek çok analist tüm bunlarda ABD'nin rolünü vurgulamıyor.

Örneğin, ABD destekli Suriye Özgür Ordusu (Humus'un Palmira ilçesinin kontrolünü ele geçiren bir koalisyon) "İsrail dahil bölgedeki herkesle dostluğa açık olduklarını" duyurdu. "Esad rejimi, Hizbullah ve İran dışında düşmanımız yok. İsrail'in Lübnan'da Hizbullah'a karşı yaptıkları bize çok yardımcı oldu" - Türkiye Hükümeti ile müttefik olmadıklarını iddia ederken. Giderek Türkiye'ye bağımlı hale gelen grup, ABD'nin yakın bir müttefiki ve hatta El Tanf'taki Amerikan askeri üssünde ağırlandı. Türkiye, Washington ile olan görüş ayrılıklarına rağmen elbette bir NATO üyesidir, bunu unutmayalım.

Suriye'nin ve ilgili tarafların geleceği şu anda çok net değil, farklı isyancı gruplar arasında çok fazla çekişme alanı var. Uzun süredir Kuzey Suriye'yi işgal eden Türkiye, Lübnan'daki ateşkesi, isyancılara saldırı başlatmaları için yeşil ışık yakmak için kullandı (İran Suriye'de zayıfladı ve Hizbullah Lübnan'da köşeye sıkıştı). Ancak Kürt sorunuyla ilgili Türk - Amerikan farklılıkları gerginliklerin odak noktası olmaya devam edecek.

HTŞ gerçekten de Türkiye Hükümeti tarafından destekleniyor ancak belirtildiği gibi kökleri El Kaide, IŞİD ve Washington'ın politikasıyla güçlendirilen diğer gruplara kadar uzanıyor. Suriye'de (çoğunlukla kuzeydoğuda, Türk kalelerinin yakınında) isyancıların zaferine tanıklık eden yaklaşık 900 ABD askerinin hala bulunduğunu unutmamak gerekir. Bu, bazı analistlerin "Pentagon kabul etmek istese de istemese de" bu birliklerin "şu anda orada ortaya çıkan daha geniş çaplı çatışmaya dahil olma olasılığı yüksek" yorumunu yapmasına yol açtı.

Dahası, Batı'nın jeopolitik olarak uygun görüldüğünde vahşi terörizmi ve radikalleri övmesi ve güçlendirmesi yeni bir şey değil: Eğer Barack Obama dönemindeki eski ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton beyan ettiği hedeflere ulaşmış olsaydı, Suriye 2011'den bu yana Libya'ya benzer bir durumda olurdu - Uluslararası Af Örgütü'nün raporlarına göre, tesadüf olsun ya da olmasın, ABD'nin Libya'daki isyancılara sağladığı silahlar da "IŞİD'in eline geçti".

Levant bölgesine geri dönersek, Washington'un hem Suriye'de hem de Irak'ta (ve diğer acımasız radikallerde) ISIS'in (veya DEAŞ'ın) güçlendirilmesinde kilit bir rol oynadığı iyi bilinen bir gerçektir; Pentagon ve CIA çoğunlukla kendi aralarında bile savaşan yabancı İslamcı milisleri silahlandırmıştır. Bu, başka yerlerdeki Amerikan dış politikasıyla da tutarlıdır. Kötü şöhretli Clinton e-postaları ayrıca ABD'nin müttefikleri Katar ve Suudi Arabistan'ın DEAŞ terörünü desteklediğinin farkında olduğunu göstermektedir.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi (NSC) sözcüsü Sean Savett yakın zamanda yaptığı bir açıklamada Washington'ın "bu saldırıyla hiçbir ilgisi olmadığını" söyledi. Yukarıdakilerin hepsini göz önünde bulundurarak, bu tür açıklamaları bir tutam tuzla almak kesinlikle haklı görülebilir. Washington için Suriye'yi daha fazla istikrarsızlaştırmak, bölgede Rusya'ya "karşı koyma" rolüne de hizmet edebilir. ABD, Levant'ta faaliyet gösteren Fundamentalist isyancılara on yıldan uzun süredir sürekli yardım etti, fon sağladı, silahlandırdı ve eğitti ve en yeni gelişmelerle birlikte şimdi bir şeylerin farklı olduğunu varsaymak için hiçbir neden yok.

Son olarak, yine Hristiyan azınlık konusuna dönersek, ABD dış politikası çeşitli nedenlerle Doğu Hristiyan (hem Ortodoks hem de Miyafizit) topluluklarını bölmeyi veya istikrarsızlaştırmayı, hatta bazen bu grupların veya Levant bölgesindeki Hristiyanların etnik-dini temizliğine yardım etmeyi veya göz yummayı içermiştir.

Bu, kendisini sıklıkla "Tanrı altında tek bir ulus" veya "Hristiyan bir ulus" olarak tanımlayan ABD gibi bir ülke için elbette oldukça ironiktir - en azından Cumhuriyetçi parti çizgisi budur. Trump, "Suriye bir karmaşa, ancak bizim dostumuz değil" diye yazdı.