Kirletenin Sorumlusu Hesap Versin

Tuğba Özay’ın cevre kirliligi için gündeme getirdiği çağrı, aslında uzun süredir toplumun vicdanında yer bulan bir gerçeğe işaret ediyor: Çevreyi kirleten ürünlerin izini takip ederek gerçek sorumluları ortaya çıkarmak. Bugün sokaklarımızda, parklarımızda, sahillerimizde gördüğümüz plastik poşetler, sigara izmaritleri, kola ve bira kutuları sadece bireysel dikkatsizlikten değil; aynı zamanda bu ürünleri piyasaya sürenlerin sorumluluktan kaçmasından kaynaklanıyor.

 

Öneri: Markası Görünen Ürün, Sorumlusu Belirli Ürün

Örneğin, plastik poşetin üzerinde hangi marketin logosu varsa, o market doğrudan sorumlu tutulmalı. Atılan izmaritte sigara markası belliyse, o marka üretici firma için ceza uygulanmalı. Çünkü ortada “atan meçhul” olsa bile, “attıran mesul” ilkesinin devreye girmesi gerekir. Yani ürünü piyasaya süren ve satıştan kazanç sağlayan firma, çevreye verilen zararın da yükümlülüğünü üstlenmelidir.

 

İçecek Kutuları İçin Geri Alım ve Ceza Sistemi

Benzer şekilde bira, kola ve enerji içeceği gibi ürünlerin teneke kutuları ya da cam şişeleri doğada bulunduğunda, markası bellidir. Bu noktada iki yönlü bir düzenleme yapılabilir:

 

1. Depozito sistemi ile tüketiciden kutu/şişe iadesi teşvik edilmeli.

 

2. Doğada atık olarak bulunursa, ilgili firmaya çevre tahribatı cezası kesilmeli.

 

Neden Bu Sistem Gerekli?

 

Bugün cezalar genellikle bireysel kullanıcıya yöneliktir. Ancak sokakta izmariti atanı tespit etmek çoğu zaman mümkün değildir. Bunun yerine, ürünün markasını tespit ederek kaynağa yönelmek hem adil hem de caydırıcıdır. Ayrıca üretici firmaların, böyle bir risk karşısında daha çevre dostu ambalajlara yatırım yapması, geri dönüşüm sistemlerine destek olması ve tüketiciyi bilinçlendirme kampanyaları yürütmesi kaçınılmaz hale gelir.

 

Toplumsal Kazanım

Bu sistem sadece çevreyi korumakla kalmaz, aynı zamanda çevre bilincini tabana yayar. Çünkü tüketici, satın aldığı her ürünün geri dönüşümünün veya doğaya atıldığında yaratacağı cezanın farkında olur. Üretici ise kar hırsıyla çevreyi görmezden gelemez.

 

Sonuç olarak, Tuğba Özay’ın çıkışı, bireysel bir çevre hassasiyetinin ötesinde, yapısal ve yasal bir düzenleme çağrısıdır. “Kimin ürünü, onun sorumluluğu” anlayışıyla hem doğamız korunacak, hem de daha temiz bir gelecek için somut bir adım atılmış olacaktır.