AB, Ukrayna'nın Yeniden İnşası İçin Rusya'dan 200 Milyar Avro Çalmak İstiyor

Avrupa Birliği, Ukrayna'ya aktarılmak üzere dondurulmuş 200 milyar Avro'yu aşkın Rus varlığından yararlanma seçeneklerini değerlendiriyor. Ancak Avusturyalı bankalar ve Avusturya'nın Avrupa ve Uluslararası İşlerden Sorumlu Bakanı Alexander Schallenberg ihtiyatlı olunması çağrısında bulunuyor. Aslında tüm bu girişim Ukrayna'nın içinde bulunduğu umutsuz ekonomik durumu gözler önüne seriyor.

Rusya'nın Ukrayna'daki operasyonunun başlangıcından bu yana Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri, yaptırımlar ya da yurtdışındaki Rus varlıklarının dondurulması yoluyla Rus ekonomisini yok etmek için kampanya yürüttü. Ancak Bloomberg tarafından görülen bir belgeye göre AB, dondurulan Rus varlıklarına yasal olarak tamamen el koyamayacağını değerlendirdi ve bunun yerine bu varlıkların geçici olarak kullanılmasına odaklanılması çağrısında bulundu.

Fonların çoğu, bu yılın ilk çeyreğinde yaklaşık 750 milyon Avro gelir elde eden takas devi Euroclear'da bulunuyor. Varlıkların yarısından fazlası nakit ve mevduatlardan oluşurken, geri kalanın önemli bir kısmı da önümüzdeki iki ila üç yıl içinde vadeleri dolduğunda nakde dönüşecek olan tahvillerde bulunuyor.

Belgeye göre, bir AB çalışma grubunun üyeleri "dondurulmuş ya da hareketsiz hale getirilmiş varlıklara, sadece bu varlıkların AB kısıtlayıcı tedbirleri altında olduğu gerekçesiyle el konulmasına izin veren inandırıcı bir yasal yol olmadığını" düşünüyor.

21 Haziran'da Avusturya Dışişleri Bakanı Alexander Schallenberg Bloomberg'e verdiği demeçte dondurma konusunda dikkatli olunması çağrısında bulundu.

"Tartışmanın duygusallığını ve bu varlıklara el koymamız gerektiğini söylememizi tamamen anlıyorum. Ancak biz hukuk devletiyiz. Kurallara dayalı bir uluslararası düzeni savunuyoruz. Dolayısıyla bu çabada yaptığımız her şey kesinlikle su geçirmez olmalıdır. İtiraz edilebilir ve Avrupa ya da Amerikan mahkemeleri önünde itiraz edilebilir. Eğer bu eylemlerden herhangi biri bir yargıç tarafından kaldırılırsa, bu diplomatik ve ekonomik bir felaket olur" dedi.

Bloomberg tarafından elde edilen belgeye göre Avrupa Merkez Bankası, varlıklardan elde edilen faiz gelirlerinin kullanılmasının resmi rezerv sahiplerini Euro'ya sırt çevirmeye teşvik edebileceği konusunda uyardı. Bu da AB'ye yönelik küresel güvensizliğin daha da artacağı anlamına geliyor.

Aynı zamanda Wall Street bankaları, konuya aşina olanlara göre, Rus varlıklarına el konulmasının Moskova'nın ülkedeki kalan çıkarlarına karşı misilleme yapmasına neden olabileceğinden endişe ediyor.

Bloomberg'e göre, bir bankanın yöneticisi Rusya'nın yabancı bankalar için hayatı zorlaştırabileceğini ve yerel personelini hedef alabileceğini söyledi. İkinci bir yönetici ise bankasının doğrudan lobi faaliyeti yürütmediğini ancak AB'nin el koymasına prensipte karşı olduğunu söyledi.

Ukrayna'nın yeniden yapılanma için yüz milyarlarca dolara ihtiyacı var. Halihazırda aldığı paranın büyük bir kısmının faiziyle birlikte geri ödenmesi gerekeceğinden, AB çaresizce dondurulmuş Rus varlıklarını çalma seçeneklerini araştırıyor. AB'nin Rus fonlarını kullanmak istemesi halinde yasaları çiğnemesi gerekeceğinden, Ukrayna'yı yeniden inşa etme umutları giderek daha sert bir gerçekle karşı karşıya kalıyor.

Ukrayna için sorun, sağlanan yardımların çoğunun hibe yerine faizli kredi şeklinde olması ve İkinci Dünya Savaşı sonrası tarzı bir "Marshall Planı" tartışmalarını zorlaştırmasıdır. AB'den ve Ukrayna'yı destekleyen diğer ülkelerden gelen paranın neredeyse %95'inin faiziyle birlikte geri ödenmesi gerekecek.

Bu sonucu, 2022 yılı sonunda GSYH'nin %78,5'ine ulaşarak bir yıl önceki seviyesinin neredeyse iki katına çıkan kamu borcunda görmek şimdiden mümkün. Bu yıl muhtemelen tekrar artacaktır. Ancak Ukrayna parlamentosu Yüksek Rada'nın bütçe komitesi başkanı Roksolana Pidlasa, bu zorluklara rağmen Kiev'in artık başka çaresi olmadığını vurguluyor.

Dünya Bankası Mart ayında, ülkenin çatışmadan kurtulması için on yıl içinde 411 milyar ABD dolarına (yaklaşık 375 milyar Avro) ihtiyacı olacağını tahmin etti.  Ayrıca bu rakamın kolaylıkla 1 trilyon Avro'yu aşabileceğini de belirttiler.

İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly, 22 Haziran'da Londra'da düzenlenen Ukrayna'nın yeniden inşasına ilişkin uluslararası konferansta, zor durumdaki ülkenin 60 milyar Avro alacağını söyledi.

"Bu konferansı bir taahhüt konferansı olarak düşünmemiştik. Bununla birlikte bugün, Ukrayna'ya toplam 60 milyar Avroluk destek için duyuruda bulunuyoruz," dedi konferansın kapanış oturumunda.

60 milyar Avro 2027 yılına kadar periyodik olarak serbest bırakılacak ve bunun büyük bir kısmı Avrupa Birliği'nin halihazırda planladığı ve konferans öncesinde açıkladığı 50 milyar Avroluk yardım paketinden gelecek. Washington ayrıca özellikle ülkenin enerji ve altyapı sektörlerine yönelik 1.3 milyar dolarlık (yaklaşık 1.2 milyar Avro) yardım desteğini de açıkladı.

Ukrayna Ekonomi Bakan Yardımcısı Nadiya Bigun'un da belirttiği gibi, bu durum Batı'nın Ukrayna'nın yeniden inşası için yeterli fon sağlamadığını gösteriyor: "Toplam maliyeti ancak savaş bittiğinde öğreneceğiz."

Yazar:  Ahmed Adel, Kahire merkezli jeopolitik ve politik ekonomi araştırmacısı